Parite Nedir?
Parite, iki farklı para biriminin karşılaştırılması sonucu elde edilen değerdir. En basit şekliyle bir ülkenin para biriminin başka bir ülke para birimi karşısındaki değerini ifade eder. Örneğin Türk Lirası’nın ABD Doları karşısındaki değerini gösteren parite USDTRY olarak ifade edilmektedir. Pariteler döviz piyasasında işlem gören en önemli araçlardan biridir. Pariteler döviz alım satımı, dövize dayalı yatırımlar ve uluslararası ticaret gibi birçok alanda kullanılmaktadır.
Parite Türleri
Pariteler farklı kriterlere göre sınıflandırılabilir. En yaygın sınıflandırma yöntemi pariteye dahil olan para birimlerinin ekonomik büyüklüklerine göre yapılır. Bu sınıflandırmaya göre çiftler şu şekilde sınıflandırılabilir:
Başlıca döviz çiftleri: Bunlar dünyanın en büyük ekonomilerine sahip ülkelerin para birimlerinden oluşan çiftlerdir. Örneğin, USD/EUR, USD/JPY ve GBP/USD gibi çiftler majör para birimi çiftlerine örnek olarak verilebilir.
Küçük döviz çiftleri: Bunlar dünyada büyük ekonomilere sahip olmayan ülkelerin para birimlerinden oluşan paritelerdir. Örneğin, TRY/USD, EUR/TRY ve GBP/TRY gibi pariteler minör para birimi çiftlerine örnektir.
Egzotik çiftler: Dünyada büyük ekonomilere sahip olmayan ülkelerin para birimlerinden oluşan çiftlerdir. Örneğin TL/SEK, TRY/BRL ve TRY/ZAR gibi çiftler egzotik çiftlere örnek olarak verilebilir.
Pariteleri Etkileyen Faktörler
Pariteleri etkileyen birçok faktör vardır. Bu faktörler arasında en önemlileri şunlardır:
Faiz oranları: Faiz oranları bir ülkenin para biriminin değerini önemli ölçüde etkileyebilir. Yüksek faiz oranlarına sahip ülkelerin para birimleri, düşük faiz oranlarına sahip ülkelerin para birimlerinden daha değerli olma eğilimindedir.
Şişirme: Enflasyon bir ülkenin para biriminin satın alma gücünü azaltır. Yüksek enflasyona sahip ülkelerin para birimleri, düşük enflasyona sahip ülkelerin para birimlerinden daha az değerli olma eğilimindedir.
Dış ticaret dengesi: Bir ülkenin ticaret dengesi para biriminin değerini etkileyebilir. Ticaret fazlası veren ülkelerin para birimleri, ticaret açığı veren ülkelerin para birimlerine göre daha değerli olma eğilimindedir.
Siyasi riskler: Bir ülkedeki politik riskler para biriminin değerini etkileyebilir. Yüksek politik risklere sahip ülkelerde para birimleri daha az değerli olma eğilimindedir.
Parite Nasıl Hesaplanır?
Pariteler iki para biriminin karşılaştırılması yoluyla elde edilir. En basit şekliyle parite, bir diğer para biriminin her bir birimi karşılığında bir para biriminden kaç birim satın alınabileceğinin hesaplanmasıyla hesaplanabilir. Örneğin 1 Euro’nun 1,5 Türk Lirası’na eşit olduğunu varsayalım. Bu durumda EUR/TRY paritesi 1,5 olacaktır. Yani 1 Euro almak için 1,5 Türk Lirası ödenmesi gerekiyor.
Çiftler Nasıl Kullanılır?
Çiftler, döviz piyasasında işlem gören en önemli araçlardan biridir. Çiftler, döviz alım satımı, döviz bazlı yatırımlar ve uluslararası ticaret gibi birçok alanda kullanılır.
Döviz ticaretinde: Döviz ticaretinde, farklı para birimlerinin değerleri pariteler kullanılarak karşılaştırılabilir. Örneğin, bir yatırımcı EUR/TRY paritesi daha yüksek olduğu için Euro satın almak isteyebilir.
Döviz bazlı yatırımlarda: Döviz bazlı yatırımlarda, yatırımın getirisi veya riski pariteler kullanılarak tahmin edilebilir. Örneğin, bir yatırımcı EUR/TRY paritesinin yükseleceğine inandığı için Euro bazlı bir yatırım yapmak isteyebilir.
Uluslararası ticarette: Uluslararası ticarette farklı ülkeler arasındaki ticaretin maliyeti pariteler kullanılarak hesaplanabilir. Örneğin bir firma Almanya’dan mal ithal ediyorsa, malın ithalat maliyeti EUR/TRY paritesi kullanılarak hesaplanabilmektedir.
Çiftler Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Hayır pariteler sabit değildir. Döviz piyasasında arz ve talebe göre pariteler sürekli değişmektedir.
Paritelerin değişmesi ne kadar zaman alır?
Pariteler, dakikalar, saatler, günler veya haftalar
Bir yanıt bırakın