Paratoner Nedir?
Paratoner, bir yapıyı veya yüksekliği olası yıldırım hasarlarından korumak için tasarlanmış uzun metal (genellikle bakır) iletken bir direktir. Yıldırım düşeceği bölgedeki en yüksek ve en keskin noktaya düşme eğilimindedir. Bu nedenle toprağa bağlanan metal bir çubuktan oluşan ve yıldırıma karşı koruma aracı olarak kullanılan paratonerin asıl mucidi Benjamin Franklin’dir. 1782 yılında ABD’nin Philadelphia kentinde paratoner kullanan konutların sayısı 400’ü aştı.
Paratonerin Çalışma Prensibi
Paratoner, yıldırımı yakalama prensibiyle çalışır. Dış paratoner sistemleri olarak da adlandırılan, korunacak yapıların en yüksek noktasına yerleştirilen paratonerler, ucundaki metal çubuk yardımıyla yıldırımı çeker ve akımı zemine gönderir. Paratonerin ucu, yıldırımın düşmesine en uygun pozisyonda olacak şekilde tasarlanmıştır. Bu nedenle ucu mümkün olduğu kadar sivri ve uzun yapılmıştır. Ayrıca paratonerin ucundaki metal çubuğun topraklama iletkenine iyi bir şekilde bağlanması gerekmektedir.
Paratoner Yapısı
Paratoner üç ana bölümden oluşur:
Yıldırım yakalama çubuğu: Paratonerin en önemli parçasıdır. Yıldırım çarpmasına en uygun pozisyonda olacak şekilde tasarlanmıştır. Genellikle bakırdan yapılır.
Topraklama iletkeni: Paratonerden gelen akımı toprağa aktaran iletkendir. Genellikle bakır veya çelikten yapılır.
Topraklama çubuğu: Topraklama iletkenini toprağa bağlayan çubuktur. Genellikle çelikten yapılır.
Paratoner Çeşitleri
Paratonerler çalışma prensiplerine göre iki ana gruba ayrılır:
Açısal paratonerler: En sık kullanılan paratoner türüdür. Sivri uçlu uzun bir metal çubuktan oluşur.
Düz paratonerler: Düz ve geniş uçlu metal bir plakadan oluşur.
Paratonerin Faydaları
Paratonerler, yıldırım çarpması sonucu oluşabilecek maddi ve manevi zararların önlenmesine yardımcı olur. Paratonerlerin faydalarını şu şekilde sıralayabiliriz:
Yıldırım çarpması sonucu oluşabilecek yangınları önler.
Yıldırım çarpması nedeniyle oluşabilecek elektrik kesintilerini önler.
Yıldırım çarpması sonucu oluşabilecek maddi ve manevi zararların önüne geçer.
Paratonerin Zararları
Paratonerlerin herhangi bir zararı yoktur. Ancak paratonerlerin doğru şekilde kurulması ve bakımının yapılması önemlidir. Paratonerlerin yanlış montajı veya bakımı, yıldırım çarpması sonucu oluşabilecek zararları arttırabilir.
Paratonerlerin Kurulumu ve Bakımı
Paratonerlerin montajı ve bakımı uzman bir elektrikçi tarafından yapılmalıdır. Paratonerlerin montajı ve bakımı sırasında aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir:
Paratoner yapının en yüksek noktasına yerleştirilmelidir.
Paratoner ucundaki metal çubuğun uzunluğu ve şekli yapının ve çevredeki binaların büyüklüğüne göre uygun olmalıdır.
Paratonerin topraklama iletkeninin toprağa iyi bağlanması gerekmektedir.
Paratonerlerin düzenli olarak kontrol edilmesi ve gerekiyorsa bakımının yapılması gerekmektedir.
Paratonerlerin Önemi
Paratonerler, yıldırım çarpması sonucu oluşabilecek maddi ve manevi zararların önlenmesinde önemli rol oynamaktadır. Bu nedenle özellikle yıldırım riskinin yüksek olduğu bölgelerde bulunan yapılarda paratoner kullanılması tavsiye edilir.
Bir yanıt bırakın