Norm nedir?
Norm, belirli bir bağlamda kabul edilebilir veya uygun kabul edilen davranışları, değerleri veya inançları tanımlayan bir kural, standart veya prensiptir. Normlar toplumları, grupları ve bireyleri organize etmeye ve yönlendirmeye yardımcı olur.
Normların Özellikleri
Normlar aşağıdaki özelliklere sahiptir:
Genel olarak kabul edilirler. Normlar bir toplum veya gruptaki çoğunluk tarafından kabul edilir.
Uyulması bekleniyor. Normlara uymak çoğu zaman olumlu olarak değerlendirilir ve ödüllendirilir.
İhlaller yaptırımlara tabidir. Normlara uyulmaması sıklıkla olumsuz olarak algılanır ve yaptırımlara tabi olabilir.
Norm Türleri
Normlar çeşitli kriterlere göre sınıflandırılabilir.
Yasallık açısından: Hukuki normlar kanunla belirlenen normlardır ve zorunludur. Ahlaki normlar, ahlakın belirlediği ve uyulması istenen normlardır. Geleneksel normlar geçmişten gelen ve toplum tarafından benimsenen normlardır.
Uygulama açısından: Resmi normlar, yazılı olarak düzenlenen ve uygulamaya konulan normlardır. Gayri resmi normlar, yazılı olarak düzenlenmeyen ancak toplum tarafından uygulanan normlardır.
Oryantasyon açısından: Olumlu normlar olumlu davranışı teşvik eden normlardır. Olumsuz normlar olumsuz davranışı engellemeye çalışan normlardır.
Normların İşlevi
Normlar toplumda düzen ve uyumu korumaya yardımcı olur. Normlar aşağıdaki işlevleri yerine getirir:
Davranışları düzenler. Normlar insanların nasıl davranması gerektiğini belirler, böylece toplumda düzen ve uyum sağlanır.
Sosyal kontrol sağlar. Normlar insanların davranışlarını sınırlar ve kontrol eder. Bu sayede toplumda düzen ve güvenliğin sağlanmasına yardımcı olur.
Toplumsal kimlik oluşturur. Normlar, insanların bir gruba ait olma duygusunu güçlendirmeye yardımcı olarak toplumda sosyal uyum ve dayanışmayı sağlar.
Normların Oluşumu
Normlar toplumun ihtiyaç ve beklentileri doğrultusunda oluşturulur. Normların oluşmasında aşağıdaki faktörler etkilidir:
Toplumun kültürü. Bir toplumun kültürü normların oluşumunu önemli ölçüde etkiler. Örneğin Batı toplumlarında bireysellik ve özgürlük normları daha baskın olabilirken, Doğu toplumlarında topluluk ve aile normları daha baskın olabilir.
Toplumun ekonomik koşulları. Toplumun ekonomik koşulları da normların oluşumunu etkiler. Örneğin, ekonomik olarak müreffeh toplumlarda daha fazla özgürlük ve eşitlik normları benimsenebilir.
Toplumun politik yapısı. Bir toplumun politik yapısı da normların oluşumunu etkiler. Örneğin demokratik toplumlarda daha fazla özgürlük ve katılım normu benimsenebilir.
Değişen Normlar
Normlar zamanla değişebilir. Normların değişmesinde aşağıdaki faktörler etkilidir:
Sosyal değişiklikler. Sosyal değişiklikler normlardaki değişiklikleri tetikleyebilir. Örneğin teknolojik gelişmeler normlarda değişikliklere yol açabilmektedir.
Kültürel değişiklikler. Kültürel değişimler normların değişimini de etkileyebilir. Örneğin, küreselleşme farklı kültürlerin etkileşime girmesiyle normlarda bir değişime yol açabilir.
Toplumsal hareketler. Toplumsal hareketler normların değiştirilmesinde önemli bir rol oynayabilir. Örneğin kadın hakları hareketi, kadın ve erkek arasındaki eşitlik normlarında değişikliklere yol açtı.
Normların İhlali
Normların ihlali çoğu zaman olumsuz sonuçlara yol açar. Normların ihlali aşağıdaki sonuçlara yol açabilir:
Sosyal yaptırımlar. Normların ihlali sıklıkla sosyal yaptırımlara tabi tutulur; bu yaptırımlar sosyal dışlanma, itibar kaybı veya fiziksel şiddet gibi çeşitli biçimler alabilir.
Yasal yaptırımlar. Bazı normlar kanunla da belirlenebilir. Bu normların ihlali yasal yaptırımlara tabi olabilir.
Çözüm
Normlar toplumları, grupları ve bireyleri organize etmeye ve yönlendirmeye yardımcı olan önemli bir kavramdır. Normlar toplumda düzen ve uyumun korunmasına, sosyal kontrolün sağlanmasına ve sosyal kimliğin oluşturulmasına yardımcı olur.
Bir yanıt bırakın