Nitelik Kelimesi Nedir?
Niteleyici sözcük, bir varlığın, kavramın, durumun veya niteliğin niteliğini, özelliğini veya koşulunu belirten bir sözcüktür. Niteleyici sözcükler bir nesnenin rengini, şeklini, boyutunu, koşulunu, niteliğini, miktarını, zamanını, yerini veya yönünü belirtebilir. Niteleyici sözcükler bir cümlede bir ismin veya zamirin anlamını onu niteleyerek tamamlar. Örneğin, “kırmızı araba “O yolda hızlı gidiyor” cümlesinde “kırmızı” kelimesi “araba” ismini niteler ve rengini belirtir. Niteleyici kelimeler cümledeki yüklemle de ilişkilendirilebilir. Örneğin, “Güzel bir gün“dü.” cümlesinde “güzel” sözcüğü yüklemle birleşerek cümleye bir nitelik kazandırmıştır.
Nitelik Sözcüklerinin Türleri
Niteleme sözcükleri anlamlarına göre üç gruba ayrılır:
Tanımlayıcı sıfatlar: Betimleyici sıfatlar, bir varlığın, kavramın, koşulun veya niteliğin rengini, şeklini, boyutunu, durumunu, kalitesini, miktarını, zamanını, yerini veya yönünü tanımlayan kelimelerdir. Örneğin, “kırmızı araba”, “büyük ev”, “yeşil çimen”, “bana ait hava”, “sıcak gün”, “geç an”, “tepe kedi”, “sol “Yan tarafta” gibi kelimeler niteleyici sıfatlardır.
Belirli sıfat tamlaması: Belirli bir sıfat öbeği, bir ismi veya zamiri niteleyen bir sıfat ve nitelediği isim veya zamirden oluşan bir kelime grubudur. Belirli sıfat öbekleri, nitelediği isim veya zamirin yanına yazılır. Örneğin, “sarı çiçek“, “Beyaz gömlek“, “yeşil Elma“, “kırmızı araba“, “Onlar tren“, “üst katta“, “sol tarafta“, “bu kitap“, “o gün“ ” gibi kelimeler kesin sıfat öbekleridir.
Belirsiz sıfat tamlaması: Belirsiz sıfat öbeği, bir ismi veya zamiri niteleyen bir sıfat ve nitelediği isim veya zamirden oluşan bir öbektir. Belirsiz sıfat öbekleri, nitelediği isim veya zamirin yanına yazılmaz. Örneğin, “araba“, “kitap“, “bir elma“, “Bir tren“, “Bir gün“, “bir yer“, “tek yön“ ” gibi kelimeler belirsiz sıfat öbekleridir.
Bir Cümlede Niteleyici Sözcüklerin İşlevi
Niteleyici kelimeler, bir cümledeki bir ismin veya zamirin anlamını, onu niteleyerek tamamlar. Örneğin, “kırmızı araba “O yolda hızlı gidiyor” cümlesinde “kırmızı” kelimesi “araba” ismini niteler ve rengini belirtir. Niteleyici kelimeler cümledeki yüklemle de ilişkilendirilebilir. Örneğin, “Güzel bir gün“dü.” cümlesinde “güzel” sözcüğü yüklemle bağlantılı olarak cümleye bir nitelik katar. Niteleyici sözcükler cümlede yalnızca anlamsal bir işlev üstlenmekle kalmaz, aynı zamanda ifade gücünü de artırır. Niteleyici sözcükler sayesinde cümleler daha net, daha anlaşılır ve daha etkileyici hale gelir.
Nitelikli Sözcüklere Örnekler
Niteleyici sözcüklerin birçok örneği vardır. İşte bazı niteleme sözcükleri örnekleri:
Tanımlayıcı sıfatlar:
Renk: kırmızı, mavi, yeşil, sarı, siyah, beyaz, gri, turuncu, mor, pembe
Şekil: yuvarlak, kare, dikdörtgen, üçgen, oval, uzun, kısa, kalın, ince
Boyut: büyük, küçük, uzun, kısa, kalın, ince, geniş, dar
Durum: iyi, kötü, güzel, çirkin, yeni, eski, sağlam, kırık, dolu, boş
Vasıf: akıllı, aptal, çalışkan, tembel, zeki, becerikli, sakar, cesur, korkak
Miktar: çok, biraz, çok, biraz, birazcık
Bir yanıt bırakın