Narkolepsi nedir?
Narkolepsi, gündüz aşırı uykululuk ve ani uyku atakları ile kendini gösteren nörolojik (sinir sistemi kaynaklı) bir hastalıktır. Halk arasında uyku hastalığı olarak da bilinmektedir. Narkolepsi kronik bir hastalıktır ve bazı durumlarda tespit edilmesi zor olabilir.
Narkolepsi Belirtileri
Narkolepsinin en sık görülen belirtisi gündüz aşırı uykululuk halidir. Bu durum kişinin gün içinde herhangi bir uyarı olmadan bile aniden uykuya dalmasına neden olabilir. Narkolepsisi olan kişiler okulda, işte veya sosyal aktivitelerde sıklıkla uykulu hissederler.
Narkolepsinin diğer belirtileri şunlardır:
Ani uyku atakları: Narkolepsisi olan kişiler, çoğu zaman herhangi bir uyaran olmadan bile aniden uykuya dalabilir. Bu uyku atakları birkaç saniyeden birkaç dakikaya kadar sürebilir. Uyku felci: Uyku felci, uykuya dalarken veya uykudan uyanırken yaşanabilecek geçici bir hareket veya konuşma yetersizliğidir. REM (hızlı göz hareketi) uykusu sırasında görülen vücudun geçici felcinin taklit edilmesiyle oluşur. Katapleksi: Katapleksi, ani duygusal uyaranlardan (gülme, gülümseme, öfke, şaşkınlık vb.) sonra kas güçsüzlüğü veya kısmi felç durumudur. Katapleksi sırasında kişi yere düşebilir veya konuşma güçlüğü yaşayabilir. Hipnogojik halüsinasyonlar: Hipnogojik halüsinasyonlar, uykuya dalarken veya uyanırken görülen gerçek dışı görüntüler veya seslerdir.
Narkolepsinin Nedenleri
Narkolepsinin kesin nedeni henüz bilinmemektedir. Ancak beyindeki hipokretin adı verilen nörotransmitterlerin eksikliğinden veya bozulmasından kaynaklandığı düşünülmektedir. Hipokretin uyku ve uyanıklık döngüsünün düzenlenmesinde rol oynayan bir nörotransmitterdir.
Narkolepsi için risk faktörleri şunları içerir:
Genetik faktörler: Narkolepsi ailesel geçiş gösteren bir hastalıktır. Narkolepsi hastalarının yaklaşık %50’sinin ailesinde başka bir narkolepsi hastası bulunmaktadır. Viral enfeksiyonlar: Bazı araştırmalar narkolepsisi olan kişilerin geçmişte viral enfeksiyonlar geçirdiğini göstermektedir. Travma: Beyin travması narkolepsi riskini artırabilir.
Narkolepsi Tedavisi
Narkolepsinin kesin bir tedavisi yoktur. Ancak tedaviyle semptomlar kontrol altına alınabilir. Narkolepsiyi tedavi etmek için kullanılan ilaçlar şunlardır:
Modafinil: Modafinil, hipokretin düzeylerini artıran bir ilaçtır. Armodafinil: Armodafinil, modafinilin bir türevidir. Oksimetazolin: Oksimetazolin, uyku felci ve katapleksi gibi semptomları tedavi etmek için kullanılır.
Narkolepsi tedavisinde yaşam tarzı değişiklikleri de önemlidir. Bu değişiklikler şunlardır:
Düzenli uyku: Günde 7-8 saat uyumak önemlidir. Gündüz uykuları: Gün içinde kısa kestirmeler gündüz aşırı uykululuğunun azaltılmasına yardımcı olabilir. Kafein ve alkolden kaçınmak: Kafein ve alkol uyku kalitesini bozabilir.
Narkolepsinin Yaşam Kalitesine Etkisi
Narkolepsi yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilen bir hastalıktır. Narkolepsi hastaları gün içerisinde aşırı uykululuk nedeniyle günlük işlerini yapmakta, sosyal aktivitelere katılmakta ve ilişkilerini sürdürmekte zorluk yaşayabilirler.
Narkolepsisi olan kişiler aşağıdaki önlemleri alarak yaşam kalitelerini artırabilirler:
Hastalık hakkında bilgi edinmek: Narkolepsi hakkında bilgi edinmek, hastaların hastalığı daha iyi anlamalarına ve onunla nasıl başa çıkacaklarını öğrenmelerine yardımcı olabilir. Uyku düzenini korumak: Düzenli bir uyku düzeni oluşturmak, uyku kalitesinin ve gündüz aşırı uykululuğun azaltılmasına yardımcı olabilir. Gün içinde kestirmek: Gün içinde kısa kestirmek gündüz aşırı uykululuğunun azaltılmasına yardımcı olabilir. Kafein ve alkolden kaçınmak: Kafein ve alkol uyku kalitesini bozabilir. Düzenli egzersiz yapmak: Düzenli egzersiz yapmak uyku kalitesinin ve gündüz aşırı uykululuğun azaltılmasına yardımcı olabilir.
Bir yanıt bırakın