Muvazaa nedir?
Muvazaa, hukuki ilişkide bulunan tarafların, üçüncü kişileri kandırmak amacıyla, gerçek iradelerine uymayan, aralarında hiçbir etki ve sonuç doğurmayan bir görünüm oluşturmak amacıyla yaptıkları gizli hukuk anlaşmasıdır. Arapça kökenli bir kelime olan Collusion, “komplo” anlamına geliyor. Muvazaa işlemleri tarafların gerçek iradesine uymadığından hukuken geçerli değildir. Bu nedenle muvazaa iddiasında bulunan taraf, muvazaanın varlığını ispat ederek muvazaa işleminin geçersiz sayılmasını talep edebilir.
Anlaşmanın Unsurları
Muvazaanın geçerli olabilmesi için aşağıdaki unsurların mevcut olması gerekir:
Görünüm süreci: Gizli anlaşma, tarafların gerçek iradesine uymayan, görünürde bir işlem yoluyla yapılır. Bu işlem hukuken geçerli bir işlem olabilir. Örneğin bir mülkün satışı, vasiyetname hazırlanması, kira sözleşmesinin imzalanması vb.
Gerçek işlem: Gizli anlaşma, tarafların gerçek iradesi doğrultusunda gizli bir süreçle gerçekleştirilir. Bu işlem hukuken geçerli olmayabilir. Örneğin; bir gayrimenkulün bağışlanması, borcun ödenmesi, bir hakkın devredilmesi vb.
Aldatma kastının varlığı: Gizli anlaşma üçüncü kişileri kandırmak amacıyla yapılır. Bu nedenle muvazaanın var olabilmesi için tarafların aldatma kastının olması gerekir.
Görünüşteki işlem ile fiili işlem birbiriyle çelişiyor: Görünürdeki işlem ile gerçek işlem birbiriyle çatıştığında anlaşma meydana gelir. Bu çatışma, tarafların iradelerinin birbirine aykırı olmasından kaynaklanır.
Anlaşmanın Türleri
Muvazaa, tarafların iradeleri arasındaki ilişkinin mahiyetine göre ikiye ayrılır:
Tam anlaşma: Tam muvazaa halinde tarafların görünüşte yaptıkları işlem ile gerçekte yapmak istedikleri işlem birbiriyle tamamen çelişmektedir. Örneğin, bir kişi borcunu ödemek için evini satıyor gibi görünebilir, ancak gerçekte evini bağışlamaktadır.
Kısmi gizli anlaşma: Kısmi muvazaada tarafların görünüşte yaptıkları işlem ile gerçekte yapmak istedikleri işlem kısmen birbiriyle çelişmektedir. Örneğin, bir kişi evini satıyor gibi görünse de aslında evinin yalnızca bir kısmını satmaktadır.
Anlaşmalı Suç Davaları
Muvazaa iddiasında bulunan taraf, muvazaanın varlığını ispat ederek muvazaa işleminin geçersiz kılınmasını talep edebilir. Muvazaa, tarafların iradelerinin birbirine aykırı olduğunu gösteren her türlü delille ispat edilebilir. Örneğin tarafların beyanları, tanık ifadeleri, bilirkişi raporları vb. Muvazaa davaları hukuk mahkemelerinde görülür. Bu durumlarda muvazaanın varlığı ispat edilirse muvazaa işlemi geçersiz sayılır.
Anlaşmanın Hukuki Sonuçları
Muvazaeli işlemler hukuken geçerli olmadığından bu işlemlerle elde edilen haklar da geçersizdir. Bu nedenle muvazaalı işlemler yoluyla elde edilen hakların korunması talep edilemez. Muvazaa, hukuki güvenliğe zarar veren bir işlemdir. Dolayısıyla muvazaalı işlem sonucunda zarara uğrayan taraf, muvazaa halinde, zararının tazminini talep edebilir.
Gizli Anlaşma Örnekleri
Muvazaa günlük hayatta sıkça karşılaşılan bir durumdur. İşbirliği örnekleri şunlardır:
Bir kişi borcunu ödemek için evini satıyor gibi görünse de aslında evini bağışlıyor.
Bir kimsenin mal varlığını varislerinden saklamak amacıyla başkasına sattığı anlaşılıyor.
Bir kişinin yasal mirasçılardan kaçınmak için bir gayrimenkulü başkasına sattığı anlaşılıyor.
Bir kişi vergi yükümlülüğünü azaltmak amacıyla bir mülkü düşük bir fiyata satmaya çalışır.
Çözüm
Anlaşma, tarafların gerçek iradelerine uymayan bir görünüm yaratmak için yaptıkları gizli bir anlaşmadır. Anlaşma, hukuken geçerli bir işlem değildir. Bu nedenle, anlaşma iddiasında bulunan taraf anlaşmanın varlığını ispatlayabilir ve anlaşma işleminin geçersiz sayılmasını talep edebilir.
Bir yanıt bırakın