Mesnevi nedir?
Mesnevi, Arap, Fars ve Türk edebiyatında kullanılan, her beyiti kendi içinde kafiyeli olan ve aynı ölçüyle yazılan şiirlere verilen ortak isimdir. Sözlük anlamı “ikili” veya “ikili”dir. Divan edebiyatında en çok kullanılan nazım şekillerinden biridir.
Mesnevinin Özellikleri
Mesnevilerin başlıca özellikleri şunlardır: Her beyit kendi içinde kafiyelidir. Aynı ölçüyle yazılmıştır. Genelde uzun bir yapıya sahiptir. Hikâyeler, kıssalar, efsaneler, fabllar, atasözleri, nasihatler, felsefi konular gibi çeşitli konuları kapsayabilir.
Mesnevi Tarihi
Mesnevi ilk olarak Fars edebiyatında ortaya çıkmıştır. 8. yüzyılda Firdevsi tarafından yazılmıştır. Şehnamemesnevi türünün en önemli örneklerinden biridir. 11. yüzyılda Yûsuf Has Hâcib tarafından yazılmıştır. Kutadgu BiligTürkçe yazılmış ilk mesnevidir. yüzyılda Mevlana Celâleddin-i Rûmî tarafından yazılmıştır. Mesnevimesnevi türünün en önemli örneklerinden biridir. 25.700 beyitten oluşan Mesnevimistik, ahlaki ve felsefi konuları ele alan bir eserdir. Türk edebiyatında mesnevi 14. yüzyıldan itibaren yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. Şeyh Galip, Fuzuli, Baki, Nedim gibi şairler mesnevi türünde önemli eserler vermişlerdir.
Mesnevi Çeşitleri
Konularına göre mesnevilerin çeşitleri vardır:
Tasavvuf mesnevisi: Bunlar tasavvuf konularını ele alan mesnevilerdir. Mevlana’nın Mesnevibu türden bir mesnevidir.
Tarihi mesnevi: Tarihî konuları ele alan mesnevilerdir. Âşık Paşa’nın Garipnamebu türden bir mesnevidir.
Aşk mesnevisi: Aşk, şefkat gibi konuları işleyen mesnevilerdir. Fuzuli’nin Leyla ile Mecnun‘Sen bu türden bir mesnevisin.
Kahramanlık mesnevisi: Kahramanlık, savaş gibi konuları ele alan mesnevilerdir. Seyyid Battal Gazi’nin Gazavat-ı Seyyid Battal Gazibu türden bir mesnevidir.
Didaktik mesnevi: Öğretici ve bilgilendirici konuları ele alan mesnevilerdir. Nabi’nin Hayriyebu türden bir mesnevidir.
Mesnevinin Önemi
Mesnevi’nin Türk edebiyatında önemli bir yeri vardır. Fars edebiyatından Türk edebiyatına geçen bu nazım şekli, Türk edebiyatında pek çok önemli eserin yazımında kullanılmıştır. Mesnevi, uzun ve kapsamlı konuları kapsaması nedeniyle şairlere geniş bir anlatım yelpazesi sunmuştur. Mesnevi, Türk edebiyatında şiir, hikâye, masal, atasözü, felsefi düşünce gibi çeşitli türlerin bir arada kullanıldığı bir nazım şeklidir. Bu özelliği sayesinde Türk edebiyatında önemli bir kültürel miras olarak kabul edilmektedir.
Mesnevi örnekleri
Fars edebiyatında: Firdevsi’nin Şehname‘si, Yusuf Has Hajib’in Kutadgu Bilig‘Ben Mevlana’nın Mesnevi‘Ve
Türk edebiyatında: Şeyh Galip’in Bostan ve Gülistan‘Ben, Fuzuli’nin Leyla ile Mecnun‘Sen, Baki’nin Hayrabat‘Ben, Nedim’in Mecmua-i Saz‘BEN
Çözüm
Mesnevi, Doğu edebiyatında yaygın olarak kullanılan, her beyiti kendi içinde kafiyeli ve aynı ölçüyle yazılan şiirlere verilen ortak isimdir. Divan edebiyatında en çok kullanılan nazım şekillerinden biridir. Mesnevi, uzun ve kapsamlı konuları kapsaması nedeniyle şairlere geniş bir anlatım yelpazesi sunmuştur. Mesnevi’nin Türk edebiyatında önemli bir yeri vardır.
Bir yanıt bırakın