Mekruh nedir?
Mekruh, İslam hukukunda istenmeyen, hoş görülmeyen, hoş görülmeyen şey anlamına gelir. Sözlük anlamı olarak “çirkin, kötü, dayanılmaz, sevilmeyen” anlamına gelir. Mekruh, haramdan sonra ikinci derece bir hükümdür. Haram, yapılması kesinlikle yasak olan bir şeydir, yapılması halinde ise günahtır. Mekruh, istenilmeyen, hoş görülen, fakat yapıldığı takdirde günaha sebep olmayan bir şeydir. Mekruh fiiller, haram fiillerden farklı olarak kesin delillerle yasaklanmamıştır. Mekruh fiillerin haram olup olmadığı konusunda hukukçular arasında farklı görüşler bulunmaktadır. Bazı hukukçular mekruh fiillerin harama yakın olduğunu söylerken, bazı hukukçular da mekruh fiillerin harama göre daha hafif olduğunu ifade etmişlerdir. Mekruh fiilleri ibadet, davranış ve ahlâk kuralları olmak üzere üç ana kategoriye ayrılır.
İbadet Açısından Mekruh Fiiller
İbadet açısından mekruh, ibadetin şekli veya şartlarından kaynaklanan fiillerdir. Bu eylemler ibadetin sevabını azaltabilir veya tamamen ortadan kaldırabilir. İbadet açısından mekruh hareketlerden bazıları şunlardır: Namazda dirsekleri bükmeden elleri kaldırmak, Namazda yüksek sesle okumak, Namazda konuşmak, Namazda sağ eli sol omuza koymak, Oruçluyken ağzına su içmek. Kurban bayramında kurban kesmeden önce bayram namazını kılmak.
İşlemler Açısından Mekruh Fiiller
İşlemler açısından mekruh, insanların birbirleriyle olan ilişkilerinde meydana gelen eylemlerdir. Bu eylemler insanların birbirlerine karşı saygılı ve hoşgörülü olmalarını engelleyebilmektedir. İşlemler bakımından mekruh fiillerden bazıları şunlardır: Yalan söylemek, hırsızlık yapmak, kumar oynamak, zina yapmak, faiz almak veya vermek, insanları kandırmak.
Ahlak Kuralları Açısından İğrenç Hareketler
Ahlaki kurallar açısından tiksindirici davranışlar, insanların ahlaki açıdan doğru davranışları sergilememesidir. Bu eylemler insanların ahlaki değerlerine zarar verebilmektedir. Ahlak kuralları açısından çirkin davranışlardan bazıları şunlardır: Kibirli olmak, Cimrilik yapmak, Gülmek, Yalan yere yemin etmek, Kibirli olmak, Boş ve anlamsız konuşmak.
Mekruh Amellerin Hükmü
Mekruh fiillerin hükmü, haram fiillerin hükmünden daha hafiftir. Mekruhları yapmak günah değildir ama yapılmasında sakınca vardır. Mekruh işleyen, günahkar olmaz, sevabından mahrum kalır. Mekruhlardan kaçınmak, ibadetlerin sevabını artırmaya ve ahlakın korunmasına yardımcı olur.
Mekruh Amellerin Sebepleri
Mekruh fiillerin sebepleri hukukçular tarafından farklı şekillerde açıklanmaktadır. Bazı hukukçular, mekruh eylemlerin haramlar gibi kesin delillerle yasaklanmadığını, dolayısıyla haram olmayan ama hoş görülmeyen eylemler olduğunu belirtmişlerdir. Bazı hukukçular ise mekruh eylemlerin de haramlar gibi zarar verici veya zararlı olabileceğini, bu nedenle bunlardan kaçınmanın daha doğru olacağını söylemişlerdir.
Mekruh Fiil Çeşitleri
Mekruhlar, ciddiyetlerine göre iki ana kategoriye ayrılır: Tahrimen mekruh: Harama yakın olan hareketlerdir. Bu fiilleri yapmak, haram fiilleri yapmaktan daha az günahtır. Tenzihen mekruh: Mekruh olan fakat harama yakın olmayan eylemler. Bunları yapmak günah değildir ama sevabından mahrum kalırsınız. Tahrimen mekruh fiilleri, tenzihi mekruh fiillerine göre daha şiddetlidir. Tahrimen’de mekruhlardan kaçınmak, tenzihide mekruh yapmaktan kaçınmaktan daha önemlidir.
Mekruh Fiil Örnekleri
Mekruh fiilleri İslam hukukunun her alanında karşımıza çıkmaktadır. İbadetler, mua
Bir yanıt bırakın