Konsept Nedir?
Mefhum Arapça kökenli bir kelimedir ve “anlaşılan, anlam” anlamına gelir. Türkçede “kavram” olarak tanımlanır. Kavram, bir kelimenin veya kelimenin taşıdığı ve ifade ettiği anlam, kavram, mana ve anlayıştır. Konsept iki ana kategoriye ayrılmıştır:
Özel kavram: Bir kelime veya sözcüğün doğrudan ifade ettiği anlamdır. Örneğin, “kitap” kelimesinin özel kavramı “yazılı metinler içeren, ciltli veya ciltsiz, kağıttan veya başka bir malzemeden yapılmış bir ortam”dır.
Genel kavram: Bir kelimenin veya ifadenin dolaylı olarak ifade ettiği anlamdır. Örneğin “kitap” kelimesinin genel anlamı “yazılı metinleri içeren araçlar”dır.
Konsept Türleri
Kavramı türlerine göre şu şekilde sınıflandırmak mümkündür:
Görünen kavram: Kelimelerle dile getirilmeyen anlamdır. Örneğin “insan” kelimesinin zahiri anlamı, “akıllı, konuşan, yürüyen canlılar”dır. Bu anlam “insan” sözcüğünde açıkça ifade edilmemektedir. Ancak insan kelimesinin anlamının gerektirdiği bir anlamdır.
Ezoterik konsept: Bahsedilen gerçek anlamdır. Örneğin, “kitap” kelimesinin iç kavramı “yazılı metinleri içeren araç” anlamına gelir. Bu anlam “kitap” kelimesinde açıkça ifade edilmiştir.
Çekici fikir: Bir kelimenin veya cümlenin olumsuz ifadesiyle çelişen anlamdır. Örneğin “ölüler dirilmez” ifadesinin çekici anlamı, “ölüler dirilir” anlamına gelir. Bu anlam, “ölüler diriltilmez” ifadesinin olumsuz ifadesiyle çelişmektedir.
Kaçakçılık kavramı: Bir kelimenin veya cümlenin gerçek anlamı dışında kullanılan anlamıdır. Örneğin “el” kelimesinin çağrışımı “güç, kuvvet” anlamına gelir. Bu anlam, “beden parçası” anlamına gelen “el” kelimesinin gerçek anlamı ile çelişmektedir.
Hashiye konsepti: Bir kelime veya ifadenin kapsamına giren anlamdır. Örneğin, “ev” kelimesinin ek açıklaması “evde yaşayan insanlar, ev eşyaları” anlamına gelir. Bu anlamlar, “ev” kelimesinin kapsamına giren ancak doğrudan ifade edilmeyen anlamlardır.
Kavramın Önemi
Kavram, hukuk, dilbilim ve felsefe gibi birçok alanda önemli bir kavramdır. Hukukta kavramlar, yasaları yorumlamak ve uygulamak için kullanılır. Dilbilimde kavramlar, dillerin yapısını ve işleyişini anlamak için kullanılır. Felsefede kavramlar, kavramların doğası ve anlamı hakkında düşünmek için kullanılır.
Kavramın Örnekleri
Kavramın örneklerine günlük yaşamda ve hukukta sıkça rastlanmaktadır. Örneğin, “öğrenci” kelimesinin özel anlamı “okula giden kişi”dir. Ancak, “öğrenci” kelimesinin genel anlamı “bilgi edinmeye çalışan kişi”dir. Dolayısıyla, bir üniversite öğrencisi, bir ilkokul öğrencisi ve bir kursa giden kişi de “öğrenci” kavramına dahildir. Hukukta, kavramlar yasaların yorumlanmasında ve uygulanmasında kullanılır. Örneğin, Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesinde “Hakaret, bir başkasını aşağılayan veya küçük düşüren söz veya harekettir.” hükmü yer almaktadır. Bu maddedeki “hakaret” kavramının özel anlamı “hakaret, küçümseme”dir. Ancak, “hakaret” kelimesinin genel kavramı “başkasının itibarını zedelemek” anlamına gelir. Dolayısıyla, bir başkasının giyimini veya konuşma tarzını eleştiren bir kişi de “hakaret” kavramına dahil edilebilir.
Çözüm
Kavram, bir kelime veya sözcüğün taşıdığı ve ifade ettiği anlam, kavram, anlam ve anlayıştır. Kavram, hukuk, dilbilim ve felsefe gibi birçok alanda önemli bir kavramdır.
Bir yanıt bırakın