Marksizm nedir?
Marksizm, Karl Marx ve Friedrich Engels tarafından geliştirilen tarih, toplum, ekonomi ve politikaya yönelik kapsamlı bir teorik yaklaşımdır. Marksizm, sosyalist ve komünist hareketlerin temel ideolojisi olarak kabul edilir.
Marksizmin Temel İlkeleri
Marksizmin temel ilkelerini şöyle özetleyebiliriz:
Diyalektik materyalizm: Marksizm, diyalektik materyalizm adı verilen felsefi bir tarih anlayışına dayanmaktadır. Diyalektik materyalizme göre evren sürekli bir değişim ve gelişim halindedir. Bu değişim maddi koşullar tarafından belirlenir.
Sınıf mücadelesi: Marksizm, toplumun sınıflara ayrılan bir yapıya sahip olduğunu savunur. Bu sınıflar ikiye ayrılır: Üretim araçlarına sahip olan burjuvazi ve üretim araçlarına sahip olmayan proletarya. Sınıflar arasındaki çatışma tarihin temel motor gücüdür.
Kapitalizm: Marksizm, kapitalizmin bir sömürü sistemi olduğunu savunur. Kapitalizmde burjuvazi, üretim araçlarına sahip olmanın avantajını kullanarak proletaryayı sömürmektedir. Bu sömürü sınıflar arasındaki çatışmayı daha da şiddetlendiriyor.
Komünizm: Marksizm, komünizmin kapitalizmin yerini alacak ideal bir toplumsal düzen olduğunu savunur. Komünizmde üretim araçları toplumsal mülkiyet altındadır ve sınıflar ortadan kalkmıştır.
Marksizmin Tarihsel Gelişimi
Marksizm, 19. yüzyılda Karl Marx ve Friedrich Engels tarafından geliştirildi. Marx, Kapital adlı eserinde kapitalizmin eleştirisini sunarak Marksizmin temellerini attı. Engels, Marx’ın ölümünden sonra Marksizmin gelişmesine katkıda bulundu.
Marksizm, 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında birçok ülkede sosyalist ve komünist hareketlerin yükselişine yol açtı. 20. yüzyılda Rusya, Çin, Küba gibi ülkelerde Marksizm temelinde sosyalist rejimler kuruldu.
Marksizmin Etkileri
Marksizmin tarih, toplum, ekonomi ve siyaset üzerinde önemli etkileri olmuştur. Marksizmin temel kavramları günümüzde hala sosyal bilimler alanında yaygın olarak kullanılmaktadır. Marksizm, sosyalist ve komünist hareketlerin temel ideolojisi olmaya devam ediyor.
Marksizmin Eleştirileri
Marksizm de çeşitli eleştirilere maruz kalmıştır. Marksizme yönelik eleştiriler genel olarak şu noktalara odaklanır:
Diyalektik materyalizm: Diyalektik materyalizmin nesnelliği ve bilimselliği konusunda şüpheler vardır.
Sınıf mücadelesi: Sınıf mücadelesinin tarihin temel motor gücü olduğu iddiası tarihsel gerçeklerle bağdaşmamaktadır.
Kapitalizm: Kapitalizmin bir sömürü sistemi olduğu iddiası, kapitalizmin olumlu yönlerini göz ardı etmektedir.
Komünizm: Komünizmin ideal bir toplumsal düzen olduğu iddiası, komünizmin pratikte uygulanabilirliği konusunda şüpheler uyandırmaktadır.
Marksizmin Geleceği
Marksizmin gelecekte nasıl bir etki yaratacağı henüz belli değil. Marksizmin sosyal bilimler alanındaki etkisinin devam etmesi beklenmektedir. Ancak küresel ekonomik ve siyasi gelişmelere bağlı olarak sosyalist ve komünist hareketlerin geleceği değişebilir.
Marksizmin Temel Kavramları
Marksizmin temel kavramlarını şu şekilde sıralayabiliriz:
Üretim ilişkileri: Üretim ilişkilerini, üretim araçlarının mülkiyeti ve kullanımına ilişkin ilişkiler olarak tanımlayabiliriz.
Üretim güçleri: Üretim güçlerini, üretim araçları ve üretim yöntemlerinin bir bütünü olarak tanımlayabiliriz.
Üretim tarzı: Üretim ilişkileri ve üretim güçleri bütünü olarak tanımlayabiliriz.
Üretim yöntemi: Üretim tarzının biçimini belirli bir tarihsel dönemde tanımlayabiliriz.
Sınıf: Aynı ekonomik çıkarlara sahip, üretim ilişkilerinde aynı konumda olan insanlardan oluşan sosyal grupları tanımlayabiliriz.
Burjuvazi: Kapitalist toplumda üretim araçlarının mülkiyetinden yararlanan sınıfı tanımlayabiliriz.
Proletarya: Kapitalist toplumda üretim araçlarının mülkiyetinden yararlanamayan, emeğini satarak geçimini sağlayan sınıfı tanımlayabiliriz.
Diyalektik: Maddenin ve evrenin sürekli bir değişim ve gelişim halinde olduğunu savunan bir felsefedir.
Materyalizm: Maddenin varlığının bilincin varlığının önkoşulu olduğunu savunan bir felsefedir.
Sınıf mücadelesi: Sınıf
Bir yanıt bırakın