Lipaz Nedir?
Lipaz, lipitlerin ester bağlarının hidrolizini katalize eden bir enzimdir. Lipazlar esterazların bir alt sınıfıdır. Lipazlar çoğu canlıda diyetteki lipitlerin sindirimi, taşınması ve işlenmesinde önemli bir rol oynar. Bazı virüslerin bile lipaz genleri vardır.
Lipazların Yapısı ve Özellikleri
Lipazlar, genellikle iki alt birimden oluşan, homodimer veya heterodimer yapısına sahip proteinlerdir. Lipazların aktif bölgesi, lipit moleküllerinin ester bağlarını hidrolize eden katalitik üçlüyü içerir. Lipazların katalitik üçlüsü genellikle aspartik asit, serin ve histidin amino asitlerinden oluşur. Lipazlar pH ve sıcaklık gibi çevresel faktörlere duyarlıdır. Lipazların optimum pH’ı genellikle 7,0-8,0 arasındadır. Lipazların optimum sıcaklığı genellikle 37°C’dir.
Lipaz Çeşitleri
Lipazlar bulundukları yere ve aktivitelerine göre sınıflandırılabilirler. Lipazlar bulundukları yere göre pankreas lipazı, tükürük lipazı, mide lipazı, bağırsak lipazı, yağ dokusu lipazı, meme bezi lipazı, böbrek lipazı, karaciğer lipazı olarak adlandırılır. Lipazlar aktivitelerine göre ester hidrolazlar, amid hidrolazlar, ester ve amid hidrolazlar olarak sınıflandırılabilir.
Pankreas Lipazı
Pankreas lipazı, ince bağırsakta yağların sindiriminden sorumlu olan en önemli enzimdir. Pankreas lipazı, trigliseritlerin yağ asitleri ve gliserole parçalanmasını katalize eder. Pankreas lipazı, pankreasın asiner hücrelerinde üretilir ve pankreas salgısıyla birlikte ince bağırsağa salınır.
Tükürük Lipazı
Tükürük lipazı, ağızdaki yağların sindiriminden sorumlu bir enzimdir. Tükürük lipazı, trigliseritlerin yağ asitleri ve gliserole parçalanmasını katalize eder. Tükürük lipazı tükürük bezlerinde üretilir ve tükürük ile birlikte ağız boşluğuna salınır.
Mide Lipazı
Gastrik lipaz, midenin fundus bölümünde üretilen bir enzimdir. Gastrik lipaz, trigliseritlerin yağ asitleri ve gliserole parçalanmasını katalize eder. Mide lipazı midenin asidik ortamında aktif değildir. Bu nedenle mide lipazı ince bağırsakta aktif hale gelir.
Bağırsak Lipazı
Bağırsak lipazı, ince bağırsakta bulunan ve yağların sindiriminden sorumlu bir enzimdir. Bağırsak lipazı, trigliseritlerin yağ asitleri ve gliserole parçalanmasını katalize eder. Bağırsak lipazı, pankreas lipazı ve tükürük lipazı ile birlikte çalışır.
Yağ Dokusu Lipazı
Yağ dokusu lipazı, yağ dokusunda bulunan ve yağların depolanmasından sorumlu bir enzimdir. Yağ dokusu lipazı, trigliseritlerin yağ asitleri ve gliserole parçalanmasını katalize eder. Yağ dokusu lipazı, enerji üretimi için gerekli olan yağ asitlerinin salınmasından sorumludur.
Meme Bezi Lipazı
Meme bezi lipazı, meme bezinde bulunan ve süt üretiminden sorumlu bir enzimdir. Meme bezi lipazı, sütteki trigliseritlerin yağ asitleri ve gliserole parçalanmasını katalize eder. Meme bezi lipazı sütün yağ içeriğinin belirlenmesinde önemli bir rol oynar.
Böbrek Lipazı
Renal lipaz, böbreklerde bulunan ve yağların taşınmasından sorumlu bir enzimdir. Renal lipaz, trigliseritlerin yağ asitleri ve gliserole parçalanmasını katalize eder. Renal lipaz, böbreklerdeki yağların atılmasını kolaylaştırır.
Karaciğer Lipazı
Karaciğer lipazı, karaciğerde bulunan ve yağların depolanmasından ve taşınmasından sorumlu olan bir enzimdir. Karaciğer lipazı, trigliseritlerin yağ asitleri ve gliserole parçalanmasını katalize eder. Karaciğer lipazı, karaciğerde depolanan yağ miktarının belirlenmesinde önemli bir rol oynar.
Lipazların Fonksiyonları
Lipazların ana fonksiyonları şunlardır:
Bir yanıt bırakın