Kişilik Bozukluğu Nedir?
Kişilik bozuklukları, düşünme, hissetme ve davranış kalıplarında kalıcı ve uyumsuz değişikliklerle karakterize edilen bir grup zihinsel bozukluktur. Bu kalıplar genellikle ergenlikte veya erken yetişkinlikte ortaya çıkar ve bir kişinin işlev görme yeteneğini önemli ölçüde etkileyebilir. Kişilik bozuklukları, bir kişinin kendisine ve başkalarına karşı tutumlarını, hislerini ve davranışlarını etkiler. Bu bozukluklar, bir kişinin işte, okulda, ilişkilerde ve günlük yaşamda başarılı olmasını zorlaştırabilir.
Kişilik Bozukluklarının Türleri
Kişilik bozukluklarının dört ana kategorisi vardır:
Paranoid kişilik bozukluğu: Bu bozukluğa sahip kişiler güvensizlik ve kuşkuculuk duyguları yaşarlar ve başkalarına karşı şüpheli ve düşmanca davranabilirler.
Sınır kişilik bozukluğu: Bu bozukluğa sahip kişiler duygusal istikrarsızlık, aşırı bağlanma ve başkalarına karşı kopukluk duyguları yaşayabilirler.
Antisosyal Kişilik Bozukluğu: Bu bozukluğa sahip bireyler haksız kazanç elde etmek ve başkalarına zarar vermek amacıyla kural ihlal edici ve dürtüsel davranışlar sergilerler.
Bağımlı kişilik bozukluğu: Bu bozukluğa sahip kişiler başkalarına aşırı bağımlı hissederler ve karar alma ve bağımsız hareket etme konusunda zorluk çekerler. Bu kategorilere ek olarak, DSM-5’te tanımlanan 10 kişilik bozukluğu daha vardır:
Çekingen kişilik bozukluğu
Obsesif-kompulsif kişilik bozukluğu
Hipokondriyal kişilik bozukluğu
Narsistik kişilik bozukluğu
Histriyonik kişilik bozukluğu
Bipolar kişilik bozukluğu
Sadist kişilik bozukluğu
Pasif-agresif kişilik bozukluğu
Kişilik Bozukluğu Belirtileri
Kişilik bozukluğu belirtileri bozukluğun türüne göre değişiklik gösterebilir. Ancak aşağıdaki belirtilerden bazıları yaygın olabilir:
Düşünce ve algıda anormallikler: Kişilik bozukluğu olan kişiler gerçekliği farklı algılayabilir. Örneğin, paranoyak kişilik bozukluğu olan kişiler başkalarının kendilerine zarar vereceğinden korkabilirler.
Duygusal dengesizlik: Sınırda kişilik bozukluğu olan kişiler duygularını kontrol etmekte zorluk çekebilirler. Örneğin, sınırda kişilik bozukluğu olan kişiler öfke, üzüntü veya mutluluk gibi aşırı duygular yaşayabilirler.
Davranışlarda tutarsızlık: Kişilik bozukluğu olan kişiler sosyal normlara ve beklentilere uyum sağlamada zorluk çekebilirler. Örneğin, antisosyal kişilik bozukluğu olan kişiler yasadışı veya saldırgan davranışlarda bulunabilirler.
Kişilik Bozukluğunun Nedenleri
Kişilik bozukluklarının kesin nedenleri tam olarak anlaşılamamış olsa da genetik, çevresel faktörler ve beyin kimyası gibi çeşitli faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir.
Kişilik Bozukluğu Tedavisi
Kişilik bozukluklarının tedavisi, bozukluğun türüne ve şiddetine bağlı olarak değişebilir. Ancak, genellikle psikoterapi ve ilaç kombinasyonu kullanılır. Psikoterapi, kişilik bozukluğunun altında yatan nedenleri ve semptomları ele almaya yardımcı olur. Psikoterapi türleri arasında bilişsel-davranışçı terapi, kişilerarası psikoterapi ve psikodinamik terapi bulunur. İlaç, bir kişilik bozukluğunun bazı semptomlarını yönetmeye yardımcı olabilir. Örneğin, antisosyal kişilik bozukluğu olan kişilere saldırganlık ve öfkeyi kontrol etmek için ilaç verilebilir. Antisosyal kişilik bozukluğu olan kişilere saldırganlık ve öfkeyi kontrol etmek için ilaç verilebilir.
Kişilik Bozukluğuyla Yaşamak
Kişilik bozukluğu olan kişiler günlük yaşamda çeşitli zorluklarla karşılaşabilirler. İş, okul, ilişkiler ve günlük yaşamda başarılı olmakta zorlanabilirler. Kişilik bozukluğu olan kişiler tedaviyle semptomlarını yönetmeyi ve yaşam kalitelerini iyileştirmeyi öğrenebilirler. Erken tedavi olmak daha iyi sonuçlar elde etmeye yardımcı olur.
Kişilik Bozuklukları Olan Kişilere İpuçları
Tedavi olun. Tedavi, kişilik bozukluğunun semptomlarını yönetmenize ve yaşam kalitenizi iyileştirmenize yardımcı olabilir.
Destek almak. Tedaviniz süresince aileniz ve arkadaşlarınız size destek olabilir.
Kendinize karşı şefkatli olun. Kişi
Bir yanıt bırakın