Kelam nedir?
Kelam, İslam dininin temel ilkelerini inceleyen bir bilim dalıdır. Sözlükte “konuşmak, konuşmak, söz etkisini algılamak” anlamına gelen kelam, İslam literatüründe “İslam dininin temel ilkelerini akıl ve aktarma yoluyla açıklamak ve savunmak” olarak tanımlanmaktadır.
Kelam, İslam dininin doğuşundan beri var olan bir bilim dalıdır. Ancak teolojinin bağımsız bir disiplin olarak ortaya çıkışı, ilk dönemlerde İslam’a yönelik eleştiri ve itirazları da beraberinde getirmiştir. İlahiyat bilimi bu eleştirilere cevap vermek ve İslam dininin temel ilkelerini savunmak amacıyla geliştirilmiştir.
Kelam ilmi, İslam dininin temel ilkelerini ele alan bir bilim olduğundan, bu ilkelerin kapsamı Kelam ilminin kapsamını belirler. Kelam ilminin temel konularını şu şekilde sıralayabiliriz:
Tevhid: Allah’ın birliği
– Ruhun varlığı ve doğası
bundan sonra: Ahiretin varlığı ve mahiyeti
belirsiz: Peygamberlerin varlığı ve görevleri
İslâm: İslam dininin hükümleri ve uygulamaları
Kelam ilmi bu konuları ele alırken akıl ve nakil olmak üzere iki temel yöntemi kullanır. Akıl, kelam ilminin temel yöntemlerinden biridir. İlahiyatçılar, İslam dininin temel ilkelerini akıl yoluyla ispat etmeye çalıştılar.
Aktarma, kelam ilminin diğer temel metodudur. İlahiyatçılar, İslam dininin temel ilkelerinin kaynağını Kur’an ve Sünnet olarak kabul etmişlerdir. İlahiyatçılar bu kaynaklardan elde ettikleri bilgilere dayanarak İslam dininin temel ilkelerini açıklamaya çalışmışlardır.
Kelam ilmi İslam düşüncesinde önemli bir yere sahiptir. İlahiyatçılar, İslam dininin temel ilkelerini savunmanın ve açıklamanın yanı sıra, İslam düşüncesinin gelişmesine de önemli katkılarda bulunmuşlardır.
Kelam Bilimi Tarihi
Kelam ilminin tarihi İslam dininin doğuşuyla başlar. İlk dönemlerde İslam’a yönelik eleştiri ve itirazlarla birlikte ilahiyat bilimi bağımsız bir disiplin olarak ortaya çıkmaya başlamıştır.
İlk dönemlerde kelam ilmi daha felsefi bir yaklaşımla ele alınıyordu. Bu dönemde ilahiyatçılar, İslam dininin temel ilkelerini savunmak için Yunan felsefesinden yararlanmışlardır.
Yüzyılın sonlarında ortaya çıkan Mu’tezile mezhebi, kelam ilminin gelişmesinde önemli rol oynamıştır. Mu’tezile, aklı ve rivayet yöntemlerini bir arada kullanan bir mezheptir. Bu ekolün temsilcileri İslam dininin temel ilkelerini aklî ve naklî delillerle açıklamaya çalışmışlardır.
19. yüzyılda ortaya çıkan Eş’arîlik ve Maturidi mezhepleri de kelam ilminin gelişmesine önemli katkılarda bulunmuştur. Bu mezheplerin temsilcileri Mu’tezile’nin akılcı yaklaşımına karşı çıkarak daha geleneksel bir yaklaşımı benimsemişlerdir.
19. yüzyıldan itibaren kelam ilmi daha çok tasavvufî bir yaklaşımla ele alınmaya başlanmıştır. Bu dönemde ilahiyatçılar İslam dininin temel ilkelerini tasavvufî bir yorumla açıklamışlardır.
19. yüzyılda ortaya çıkan Vahdet-i Vücud ekolünde kelam ilmi, konuyu tasavvufî bir yorumla ele almanın en ileri düzeyine ulaştı. Vahdet-i Vücud’a göre Allah ve kâinat birdir.
Kelam ilmi bugün de İslam düşüncesinde önemli bir yere sahiptir. İlahiyatçılar İslam dininin temel ilkelerini savunmaya ve açıklamaya devam ediyor.
Kelam Biliminin Temel Yöntemleri
Kelam ilmi, temel ilkelerini tartışırken iki temel yöntemi kullanır. Bu yöntemler akıl ve aktarımdır.
Sebep Yöntemi
Akıl, kelam ilminin temel yöntemlerinden biridir. İlahiyatçılar, İslam dininin temel ilkelerini akıl yoluyla ispat etmeye çalıştılar.
Akıl metodu kelam ilminde çeşitli şekillerde kullanılmıştır. Mesela ilahiyatçılar Allah’ın varlığını ve birliğini akıl yoluyla ispat etmeye çalıştılar. Ayrıca adalet, hikmet gibi kavramları da akılla açıklamaya çalışmışlardır.
Taşıma Yöntemi
Aktarma, kelam ilminin diğer temel metodudur. kelam
Bir yanıt bırakın