Icma Nedir – Sözlük Anlamı Ne?

İcma nedir?

İcma, Arapça “icma” kelimesinden gelir ve “bir araya gelmek, birleşmek, fikir birliğine varmak” anlamına gelir. İslam hukukunda Hz. Peygamber’den bir asır sonra müctehidlerin Kur’an, Sünnet ve kıyas gibi delillere dayanarak dini bir hüküm üzerinde ittifak etmeleridir.

İcma, İslam hukukunun dört temel kaynağından biridir. Diğer kaynaklar Kur’an, Sünnet ve Kıyas’tır. İcma, bu kaynaklardan sonra gelen ve dini hükümlere delil olarak kabul edilen bir kaynaktır.

İcmanın Şartları

İcmanın gerçekleşmesi için aşağıdaki koşullar gereklidir:

Fıkıh konusunda uzlaşılması gerekir. Bu meselenin Kur’an, Sünnet veya kıyas gibi delillerle ispat edilen bir mesele olması gerekir.
İttifak eden müctehidlerin Kur’an, Sünnet ve kıyas gibi delilleri doğru anlamaları ve yorumlamaları gerekir.
İttifak eden müctehidlerin bu konuda yetkin olması gerekir. Bu kişilerin Kur’an’ı, sünneti ve fıkhı iyi bilen, adaletli ve adaletli insanlar olması gerekir.

İcma Türleri

İcma iki türlüdür:

Açık ijma: Bu icma türünde müctehidlerin dini bir hüküm üzerinde açıkça anlaşmaları gerekir. Bu fikir birliği sözlü veya yazılı olarak gerçekleşebilir.
Sessiz ijma: Bu icma türünde müctehidlerin dini bir hüküm üzerinde görüş birliğine varmaları gerekir. Ancak bu fikir birliği sözlü ya da yazılı olarak değil, onların suskunluğuyla oluşuyor. Bu tür icma’nın gerçekleşebilmesi için müctehidlerin o konu hakkında görüşlerini açıklayabilecek durumda olmaları ve susmalarının o konuda fikir birliğine varıldığını göstermesi gerekir.

İcma’nın önemi

İcma, İslam hukukunun önemli kaynaklarından biridir. İcmanın önemini şu şekilde sıralayabiliriz:

İcma, şeriat hükümlerinin belirlenmesinde güvenilir bir kaynaktır. Çünkü icmada ehil müçtehitler Kur’an, Sünnet ve kıyas gibi delillere dayanarak fikir birliğine varırlar.
İcma, İslam toplumunun birlik ve beraberliğinin sağlanmasına yardımcı olur. Çünkü icma, Müslümanların bir konu üzerinde fikir birliğine varmalarını sağlar.
İcma, İslam hukukunun gelişmesine katkıda bulunur. Çünkü ijma yeni ortaya çıkan sorunlara çözüm bulmanın bir yolunu sunuyor.

İcma’ya yönelik eleştiriler

İcma’ya da bazı eleştiriler getirilmiştir. Bu eleştirilerden bazıları şunlardır:

İcmanın Kur’an ve Sünnete aykırı olabileceği ileri sürülmüştür. Bu eleştiriye göre müctehidlerin Kur’an ve sünneti doğru anlamaları ve yorumlamaları mümkün olmayabilir. Dolayısıyla icmanın Kur’an ve Sünnete aykırı olması mümkündür.
İcmanın zamanla değişebileceği ileri sürülmüştür. Bu eleştiriye göre müçtehitlerin görüşleri zamanla değişebilir. Dolayısıyla icmânın zamanla değişebileceği söylenebilir.

İjma’nın mevcut durumu

Günümüzde icmanın önemi azalmıştır. Bunun ana nedenleri şunlardır:

İslam dünyasının parçalanması ve farklı mezheplerin ortaya çıkması icmayı zorlaştırmıştır.
Fıkıh ilminin gelişmesi ve yeni fıkıh kitaplarının yazılması icmanın önemini azaltmıştır.
İslam toplumlarının Batı’dan etkilenmesi ve modern hukuk sistemlerini benimsemeleri icmanın önemini azaltmıştır.

Ancak icmanın İslam hukukunun önemli bir kaynağı olmaya devam ettiği söylenebilir. İcma, özellikle yeni ortaya çıkan sorunlara çözüm bulmak için başvurulan bir kaynaktır.