Hipofiz Bezi Nedir?
Hipofiz bezi, beynin tabanında yer alan fındık büyüklüğünde bir endokrin bezidir. Vücudun diğer endokrin bezlerini kontrol ederek büyüme, üreme, metabolizma ve sindirim gibi birçok önemli vücut fonksiyonunu düzenler.
Hipofiz Bezi Anatomisi
Hipofiz bezi beynin tabanında, sella turcica adı verilen kemiksi bir yapının içinde bulunur. Hipofiz bezi üç bölüme ayrılır: ön, orta ve arka. Ön hipofiz bezi vücudun büyümesini ve gelişimini kontrol eden hormonları üretir. Bu hormonlar arasında büyüme hormonu (GH), prolaktin, tiroid uyarıcı hormon (TSH), adrenokortikotropik hormon (ACTH), folikül uyarıcı hormon (FSH) ve luteinize edici hormon (LH) bulunur. Orta hipofiz bezi çok az miktarda hormon üretir. Bu hormonlar arasında melanosit uyarıcı hormon (MSH) ve lipotropin bulunur. Arka hipofiz bezi hipotalamus tarafından üretilen hormonları depolar ve salgılar. Bu hormonlar oksitosin ve antidiüretik hormonu (ADH) içerir.
Hipofiz Bezi Hormonları
Hipofiz bezi aşağıdaki hormonları üretir:
Büyüme hormonu (GH): Kemiklerin, kasların ve organların büyümesini ve gelişmesini sağlar.
Prolaktin: Anne sütünün üretimini ve salgılanmasını sağlar.
Tiroid uyarıcı hormon (TSH):Tiroid bezinden tiroid hormonlarının salgılanmasını uyarır.
Adrenokortikotropik hormon (ACTH): Böbrek üstü bezlerinden kortizol hormonunun salgılanmasını uyarır.
Folikül uyarıcı hormon (FSH): Kadınlarda yumurtalıkların, erkeklerde ise testislerin gelişimini ve fonksiyonunu düzenler.
Luteinize edici hormon (LH): Kadınlarda yumurtlamayı, erkeklerde ise testosteron üretimini uyarır.
Melanosit uyarıcı hormon (MSH): Ciltteki melanin pigmentinin üretimini düzenler.
Lipotropin: Yağ yakımını ve enerji üretimini düzenler.
Oksitosin: Doğum sırasında rahmin kasılmasını ve emzirme döneminde sütün salgılanmasını sağlar.
Antidiüretik hormon (ADH): Böbreklerden suyun geri emilimini artırarak kan basıncının düzenlenmesine yardımcı olur.
Hipofiz Bezi Hastalıkları
Hipofiz bezi hastalıkları, hipofiz bezinden normalden fazla veya daha az hormon salgılanması veya hipofiz bezinde tümör oluşması nedeniyle ortaya çıkabilir. Hipofiz bezi hastalıkları, büyüme ve gelişme, üreme, metabolizma ve sindirim gibi birçok vücut fonksiyonunu etkileyebilir.
Hipofiz Bezi Hastalıklarının Belirtileri
Hipofiz bezi hastalıklarının belirtileri etkilenen hormonlara bağlı olarak değişir. Hipofiz bezi hastalıklarının bazı belirtileri şunlardır:
Büyüme hormonu eksikliği: Kısa boy, kas güçsüzlüğü, halsizlik ve yorgunluk
Aşırı prolaktin: Erkeklerde adet düzensizliği, kısırlık, meme büyümesi
Tiroid uyarıcı hormon eksikliği: Tiroid bezinin az çalışması (hipotiroidizm)
Adrenokortikotropik hormon eksikliği: Böbrek üstü bezlerinin az çalışması (Addison hastalığı)
Folikül uyarıcı hormon ve luteinize edici hormon eksikliği: Adet düzensizliği, kadınlarda kısırlık, erkeklerde cinsel işlev bozuklukları
Oksitoksin eksikliği: Doğum sırasında rahmin kasılmasında zorluk, emzirme sırasında sütün yetersiz salgılanması
Hipofiz Bezi Hastalıklarının Tedavisi
Hipofiz bezi hastalıklarının tedavisi, altta yatan nedene bağlı olarak değişir. Hipofiz bezi hastalıkları için bazı tedavi yöntemleri şunlardır:
İlaç tedavisi: Hipofiz bezinden salgılanan hormonların eksikliği veya fazlalığı durumunda ilaç tedavisi uygulanabilir.
Cerrahi: Hipofiz bezinde tümör varsa, tümör cerrahi olarak çıkarılabilir
Bir yanıt bırakın