Hemoliz Nedir?
Hemoliz, eritrositlerin (kırmızı kan hücreleri) normal ömrünü tamamlamadan parçalanması ve kan dolaşımından uzaklaşması durumudur. Kırmızı kan hücreleri vücuda oksijen taşıyan ve karbondioksiti akciğerlere taşıyan hücrelerdir. Hemoliz, kırmızı kan hücrelerinin sayısının azalmasına ve aneminin gelişmesine neden olabilir.
Hemolizin Nedenleri
Hemoliz çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. Bunlar şunları içerir:
Mekanik nedenler: Hemoliz, fiziksel travma sonucu kırmızı kan hücrelerinin yırtılması, örneğin kan transfüzyonunda uyumsuz kan ürünlerinin uygulanması, kan damarlarının tıkanması veya yaralanması veya kanın uzun süre hareketsiz kalması gibi durumlarda ortaya çıkabilir.
Kimyasal nedenler: Kırmızı kan hücrelerinin içine veya dışına giren bazı kimyasallar, kırmızı kan hücrelerinin parçalanmasına neden olabilir. Örneğin bazı ilaçlar, zehirler, ağır metaller veya aşırı asit veya alkali içeren maddeler hemolize neden olabilir.
Bağışıklık sistemi nedenleri: Kırmızı kan hücrelerinin yüzeyindeki bazı antijenler bağışıklık sistemi tarafından saldırıya uğrayabilir. Bu durumda bağışıklık sistemi kırmızı kan hücrelerini yabancı hücre olarak tanır ve onları yok etmeye başlar. bu duruma otoimmün hemoliz denir. Otoimmün hemoliz kalıtsal veya edinsel olabilir.
Diğer nedenler: Bazı hastalıklar kırmızı kan hücrelerinin parçalanmasına neden olabilir. Örneğin talasemi, orak hücreli anemi, lösemi, bazı enfeksiyonlar ve bazı kanser türleri hemolize neden olabilir.
Hemoliz Belirtileri
Hemoliz belirtileri hemolize neden olan faktöre ve hemolizin derecesine bağlı olarak değişebilir. Yaygın semptomlar şunlardır:
Zayıflık
Tükenmişlik
solgunluk
Nefes darlığı
Bulantı ve kusma
kas ağrıları
Anoreksiya
İdrarda kan görmek
Hemoliz Tanısı
Hemolizin tanısı kan testleri ile konur. Bu testler şunları içerir:
Tam kan sayımı (CBC)
Hemoglobin
hematokrit
Retikülosit sayısı
LDH
AST
ALT
Bilirubin
Hemoliz Tedavisi
Hemolizin tedavisi hemolize neden olan faktöre bağlı olarak değişir. Bazı durumlarda hemoliz kendi kendine düzelir. Ancak bazı durumlarda tıbbi müdahale gerekebilmektedir.
Mekanik nedenlerden kaynaklanan hemolizde kırmızı kan hücrelerinin parçalanmasına neden olan faktör ortadan kaldırılarak hemoliz durdurulmaya çalışılır. Örneğin kan nakli sırasında verilen kan ürünlerinin uyumsuz olması durumunda transfüzyon durdurulur ve gerekli önlemler alınır.
Kimyasal nedenlerden kaynaklanan hemolizde kırmızı kan hücrelerinin parçalanmasına neden olan kimyasal madde vücuttan atılmaya çalışılır. Bu amaçla bazı ilaçlar veya diyaliz gibi tedaviler uygulanabilir.
Bağışıklık sisteminin neden olduğu hemolizde bağışıklık sisteminin kırmızı kan hücrelerini hedef almasını önlemek için bazı ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar kortikosteroidler, immün baskılayıcılar ve plazmaferez gibi tedavileri içerir.
Başka nedenlerden kaynaklanan hemolizde altta yatan hastalığın tedavisi yapılarak hemoliz durdurulmaya çalışılır. Örneğin talasemi ve orak hücreli anemi gibi hastalıklarda kan nakli veya kök hücre nakli gibi tedaviler uygulanabilmektedir.
Hemolizin Önlenmesi
Hemolizi önlemek için hemolize neden olabilecek faktörlerden kaçınmak önemlidir. Bu faktörler şunları içerir:
Kan transfüzyonunda uyumsuz kan ürünlerinin verilmesi
Kan damarlarının tıkanması veya yaralanması
Uzun süre hareketsiz kalan kan
Ağır metallere, zehirlere veya bazı ilaçlara maruz kalma
Bazı hastalıklara yakalanmak
Hemolizin komplikasyonları
Hemoliz çeşitli komplikasyonlara neden olabilir. Bu komplikasyonlar şunları içerir:
anemi
böbrek yetmezliği
karaciğer yetmezliği
Kalp yetmezliği
Bir yanıt bırakın