Hematokrit Nedir?
Hematokrit (HCT), kandaki kırmızı kan hücrelerinin (eritrositler) hacminin toplam kan hacmine oranını ifade eden bir terimdir. Hematokrit düzeyi genellikle yüzde olarak ifade edilir ve cinsiyete göre değişir.
Hematokrit Nasıl Ölçülür?
Hematokrit, tam kan sayımı (CBC) testinin bir parçası olarak ölçülür. CBC testi, kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri ve trombositler dahil olmak üzere kanın çeşitli bileşenlerini ölçer.
Hematokrit, kanın bir tüpten geçirilip santrifüj edilmesiyle ölçülür. Santrifüj, kan hücrelerini daha ağır kırmızı kan hücrelerinden ve daha hafif plazma ve beyaz kan hücrelerinden ayırır. Hematokrit, kırmızı kan hücrelerinin hacminin santrifüj sonrası toplam kan hacmine oranı olarak hesaplanır.
Hematokritin Normal Değerleri
Hematokritin normal değerleri yaşa ve cinsiyete göre değişir. Yetişkin bir erkekte normal hematokrit değeri %42-52, kadında ise %36-46’dır.
Artan Hematokrit (Polisitemi)
Hematokrit düzeyi normal değerlerin üzerinde ise bu duruma yüksek hematokrit (polisitemi) adı verilir. Kırmızı kan hücrelerinin üretiminin artması veya kan kaybının azalması sonucunda hematokrit yükselebilir.
Yüksek hematokritin belirtileri arasında baş ağrısı, nefes darlığı, halsizlik, çarpıntı ve ciltte kızarma yer alır. Yüksek hematokrit kan pıhtılaşması riskini artırabilir.
Yüksek hematokritin nedenleri:
Akciğer hastalıkları Kalp hastalıkları Böbrek hastalıkları Kan kanserleri Bazı ilaçlar Yüksek rakım Aşırı egzersiz
Yüksek hematokritin tedavisi altta yatan nedene bağlıdır. Alkol tüketimini azaltmak, yeterli sıvı içmek ve egzersiz yapmak gibi yaşam tarzı değişiklikleri yüksek hematokritin tedavisine yardımcı olabilir. Bazı durumlarda ilaç tedavisi veya kan nakli gerekebilir.
Düşük Hematokrit (Anemi)
Hematokrit düzeyi normal değerlerin altında ise bu duruma düşük hematokrit (anemi) adı verilir. Düşük hematokrit, kırmızı kan hücrelerinin üretiminin azalması veya kan kaybının artması sonucu ortaya çıkabilir.
Düşük hematokrit belirtileri arasında halsizlik, yorgunluk, baş dönmesi, nefes darlığı, çarpıntı ve soluk cilt bulunur. Düşük hematokrit enfeksiyonlara karşı direnci azaltabilir.
Düşük hematokritin nedenleri şunlardır:
Demir eksikliği anemisi B12 vitamini eksikliği Folat eksikliği Kronik hastalıklar Kan hastalıkları Bazı ilaçlar
Düşük hematokritin tedavisi altta yatan nedene bağlıdır. Demir takviyesi, B12 vitamini takviyesi, folat takviyesi, ilaç tedavisi veya kan nakli gibi tedaviler gerekebilir.
Yüksek ve Düşük Hematokrit Riskleri
Yüksek ve düşük hematokrit çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir.
Yüksek Hematokritin Riskleri
Yüksek hematokrit aşağıdaki riskleri artırabilir:
Kan pıhtısı Kalp krizi İnme Beyin kanaması Görme kaybı Aritmi Nefes darlığı Derinin kızarması
Düşük Hematokrit Riskleri
Düşük hematokrit aşağıdaki riskleri artırabilir:
Enfeksiyonlara karşı direnç eksikliği Yorgunluk Halsizlik Baş dönmesi Nefes darlığı Çarpıntı Ciltte solgunluk İştah kaybı Kilo kaybı
Hematokrit Testinin Önemi
Hematokrit testi kan sağlığının değerlendirilmesinde önemli bir rol oynar. Hematokrit düzeyi kandaki kırmızı kan hücrelerinin sayısını ve hacmini gösterir. Hematokrit düzeyi çeşitli sağlık sorunlarının işareti olabilir.
Aşağıdaki durumlarda hematokrit testi istenebilir:
Tam kan sayımı Kırmızı kan hücresi sayımının değerlendirilmesi Kan kaybının değerlendirilmesi Kan hastalıklarının teşhisi Kan kanserlerinin teşhisi Bazı ilaçların etkileri
Bir yanıt bırakın