Yasadışı Ne Demektir?
“Gayri meşru” kelimesi “kanuna aykırı”, “kanunlara aykırı”, “hukuka aykırı” anlamına gelen bir sıfattır. Türkçede genellikle hukuka aykırı eylem, işlem veya durumları anlatmak için kullanılır. Örneğin uyuşturucu ticareti, silah kaçakçılığı ve fuhuş gibi eylemler gayri meşru kabul ediliyor. “Gayri meşru” kelimesinin kökeni Arapçadır. Arapça’da “meşru” kelimesi “kanuni”, “doğru”, “haklı” anlamına gelir. “Gayri resmi”, “değil” veya “değil” anlamına gelir. Dolayısıyla “gayri meşru” kelimesi “yasal olmayan”, “yasal olmayan” anlamına gelir.
Yasadışılık Türleri
Yasadışılık farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Bu şekiller, gayri meşruluğun kaynağına ve mahiyetine göre değişiklik gösterebilir.
Yasal Kaynaklı Yasadışılık
Yasal meşruiyet, yürürlükteki yasalara aykırı olan eylem, işlem veya durumları ifade eder. Bu tür gayri meşruluk yasa koyucu tarafından belirlenir ve yasayla cezalandırılır. Örneğin uyuşturucu ticareti, silah kaçakçılığı ve fuhuş gibi eylemler yasal gayri meşruiyet örnekleridir.
Ahlaki Temelli Yasadışılık
Ahlaki gayri meşruluk, toplumdaki genel ahlak anlayışına aykırı olan eylem, işlem veya durumları ifade eder. Bu tür gayri meşruluk kanunen cezalandırılmaz ancak toplum tarafından hoş görülmez veya kabul edilmez. Örneğin zina, eşcinsellik ve kumar gibi eylemler ahlaki meşruiyet dışı davranışlara örnektir.
Kültürel Temelli Yasadışılık
Kültürel motivasyonlu gayri meşruluk, belirli bir kültürün veya toplumun değerlerine aykırı olan eylem, işlem veya durumları ifade eder. Bu tür bir gayri meşruluk kanunen cezalandırılmaz, ancak söz konusu kültür veya toplum tarafından hoş görülmez veya kabul edilmez. Örneğin, eğer bir toplumda kadınların araba kullanması yasaklanmışsa, kadınların araba kullanması kültürel olarak gayri meşru sayılabilir.
Kişisel Kaynaklı Yasadışılık
Kişisel nedenlerden kaynaklanan gayri meşruluk, kişinin kendi kişisel değerlerine veya inançlarına aykırı olan eylem, işlem veya durumları ifade eder. Bu tür bir gayri meşruluk kanunen cezalandırılmaz ancak söz konusu kişi tarafından hoş görülmez veya kabul edilmez. Örneğin bir kişi yalan söylemeyi doğru bulmuyorsa, yalan söylemek kişisel kökenden kaynaklanan gayri meşruluk sayılabilir.
Yasadışılığın Sonuçları
Yasadışılık çeşitli sonuçlara yol açabilir. Bu sonuçlar, gayri meşruluğun kaynağına, mahiyetine ve sonuçlarına bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir.
Yasal Kaynaklı Yasadışılığın Sonuçları
Yasal saikli gayri meşruluk sıklıkla cezai yaptırımlara tabidir. Bu yaptırımlar hapis, para cezası veya kamu hizmeti gibi çeşitli şekillerde olabilir.
Ahlaki Yasadışılığın Sonuçları
Ahlaki nedenlerden kaynaklanan gayri meşruluk çoğu zaman sosyal dışlanma veya itibar kaybı gibi sonuçlara yol açabilir. Bu tür gayri meşru davranışlarda bulunan kişiler toplum tarafından dışlanabiliyor veya itibar kaybına uğrayabiliyor.
Kültürel Temelli Yasadışılığın Sonuçları
Kültürel nedenlerden kaynaklanan gayri meşruluk çoğu zaman sosyal baskı veya ceza gibi sonuçlara yol açabilir. Bu tür gayri meşru davranışlarda bulunan kişiler toplum tarafından baskı altına alınabiliyor veya cezalandırılabiliyor.
Kişisel Kaynaklı Yasadışılığın Sonuçları
Kişisel olarak motive edilen gayri meşruluk çoğu zaman psikolojik sorunlara yol açabilir. Bu tür gayri meşru davranışlarda bulunan kişiler suçluluk, pişmanlık, utanç gibi duygular yaşayabilir.
Çözüm
Gayrimeşruluk toplumda çeşitli şekillerde ortaya çıkabilen ve çeşitli sonuçlara yol açabilen karmaşık bir kavramdır. Gayrimeşruluğun kaynağına, mahiyetine ve sonuçlarına göre farklı şekillerde ele alınması gerekmektedir.
Bir yanıt bırakın