Fototerapi nedir?
Fototerapi, tedavide ışığın kullanılmasıdır. Güneş ışığı, hatta görünmez ışınlar da dahil olmak üzere tüm spektrum ışınlarının kullanımını içerir.
Fototerapi tarih boyunca birçok farklı hastalık için kullanılmıştır. Güneş ışığının eski Mısır ve Çin’de cilt hastalıklarını tedavi etmek için kullanıldığı bilinmektedir. 19. yüzyılda fototerapinin yenidoğan sarılığı gibi bazı hastalıkları tedavi etmede etkili olduğu gösterilmiştir.
Günümüzde fototerapi çok çeşitli hastalıkları tedavi etmek için kullanılmaktadır. En yaygın kullanım alanları şunlardır:
Yenidoğan sarılığı Sedef Hastalığı Egzama Vitiligo Akne Melanom Depresyon Şizofreni
Fototerapi nasıl çalışır?
Fototerapinin nasıl çalıştığı, tedavi edilen hastalığın türüne bağlıdır. Genel olarak ışık, hastalıklı dokuda bir reaksiyona neden olarak çalışır. Bu reaksiyonlar şunlara neden olabilir:
Bilirubin pigmentinin parçalanması (yenidoğan sarılığında) Cilt hücrelerinin çoğalması ve yenilenmesinin uyarılması (sedef hastalığı, egzama ve vitiligoda) Melanin pigmentinin üretiminin uyarılması veya azaltılması (akne ve melanomda) Beyin kimyasının düzenlenmesi (depresyon ve şizofreni tedavisinde)
Fototerapi çeşitleri
Fototerapi, kullanılan ışığın dalga boyuna göre farklı türlere ayrılır. En yaygın fototerapi türleri şunlardır:
UVB fototerapisi: UVB ışınları cilt hücrelerini uyarır ve yenilenmesini sağlar. Sedef hastalığı, egzama ve vitiligo gibi cilt hastalıklarının tedavisinde kullanılır.
UVA Fototerapi: UVA ışınları cilt pigmentinin üretimini uyararak veya azaltarak cilt tonunu düzenlemeye yardımcı olur. Akne ve melanomda kullanılırlar.
UVB fototerapisinin faydaları: Dar bantlı UVB ışınları, geniş bantlı UVB ışınlarına göre daha spesifiktir ve sedef hastalığının tedavisinde daha etkili olduğu gösterilmiştir.
Lazer Fototerapi: Lazer ışınları belirli bir noktaya odaklanarak daha yoğun bir etki sağlar. Vitiligo tedavisinde kullanılır.
Fototerapinin yan etkileri
Fototerapinin yan etkileri tedavi edilen hastalığın türüne ve kullanılan ışığın dalga boyuna bağlı olarak değişir. En yaygın yan etkiler şunlardır:
Ciltte kızarıklık ve tahriş Gözlerde yanma ve batma Baş ağrısı Yorgunluk
Nadir durumlarda fototerapi daha ciddi yan etkilere neden olabilir, bunlar arasında şunlar yer alır:
Cilt kanseri Katarakt Makula dejenerasyonu
Fototerapinin güvenliği
Fototerapi genellikle güvenli bir tedavidir. Ancak bazı durumlarda dikkatli olunması gerekir. Bunlar şunları içerir:
Açık yaraları olan hastalar Güneşe karşı hassasiyeti olan hastalar Hamile veya emziren kadınlar Belirli ilaçları kullanan hastalar
Fototerapi tedavisine başlamadan önce mutlaka doktorunuza danışın.
Fototerapinin geleceği
Fototerapi günümüzde çok çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılan etkili bir yöntemdir. Gelecekte fototerapinin kullanımının daha da yaygınlaşması beklenmektedir.
Fototerapi için yeni kullanım alanları araştırılıyor. Örneğin, kanser tedavisinde, nörolojik hastalıklarda ve romatizmal hastalıklarda fototerapinin kullanımı üzerine çalışmalar devam ediyor.
Türkiye’de fototerapinin durumu
Fototerapi Türkiye’de yaygın olarak kullanılan bir tedavi yöntemidir. Fototerapi yenidoğan sarılığı, psikososyal hastalıklar ve cilt hastalıkları gibi birçok hastalıkta kullanılmaktadır.
Türkiye’de fototerapi tedavisi sağlayan birçok hastane ve klinik bulunmaktadır. Fototerapi tedavisi için bir uzmana danışmanız önerilir.
Bir yanıt bırakın