Fıkıh nedir?
Fıkıh, Arapça kökenli bir kelimedir. Sözlükte “bir şeyi bilmek, onu iyi ve eksiksiz anlamak, derinlemesine kavramak” anlamına gelir. Terim olarak, İslam hukukunun teorik ve pratik uygulama (fetva) çalışmalarını ifade eder. Fıkıh, İslam’ın beş temel ilkesinden biridir. İslam’ın diğer dört ilkesi olan inanç, ibadet, ahlak ve tasavvuf, kişinin iç dünyasıyla ilgiliyken, fıkıh kişinin dış dünyasıyla ilgilidir. Fıkıh, bir kişinin günlük hayatında karşılaştığı her konuda İslam’ın emir ve yasaklarına uygun şekilde nasıl davranması gerektiğini öğretir.
Fıkıh kaynakları
Fıkıh dört temel kaynaktan beslenir: Kur’an-ı Kerim, Sünnet, icma ve kıyas.
Kutsal Kuran: İslam’ın en temel kaynağı olan Kur’an-ı Kerim, fıkıh için de en önemli kaynaktır. Fıkıh alimleri, Kur’an ayetlerini yorumlamış ve günlük hayatın her türlü meselesi hakkında hükümler çıkarmışlardır.
Sünnet: Hz. Peygamber’in söz, fiil ve tavsiyelerinden oluşan sünnet, fıkhın Kur’an-ı Kerim’den sonra en önemli ikinci kaynağıdır. Fıkıh alimleri sünneti Kur’an’a uygun olarak yorumlayarak fıkhın hükümlerini ortaya koymuşlardır.
İcma: İslam alimleri arasında bir konu hakkında varılan ortak görüş olan icma, fıkhın üçüncü önemli kaynağıdır. İcma, Kur’an ve Sünnet’in açık olmadığı durumlarda başvurulan bir kaynaktır.
Karşılaştırmak: Bir konuda açık bir hükmün bulunmadığı durumlarda benzer bir konudaki hükümle karşılaştırma yapılarak hüküm çıkarma işlemi olan kıyas, fıkhın dördüncü önemli kaynağıdır.
Fıkıh İlminin Dalları
Fıkıh genel olarak ibadetler ve muamelat olmak üzere iki ana dala ayrılır.
İbadetler: İslam’da farz, vacip, sünnet, tavsiye edilen ve sevilmeyen ibadetler fıkhın ibadet kısmını oluşturur. İbadetler, insanın Allah’a kulluğunu ifade eden eylemlerdir.
Tedaviler: Helal ve haram işlemler fıkhın işlemler kısmını oluşturur. İşlemler, birinin başka biriyle ilişkisini ifade eden eylemlerdir. Fıkhın ibadet kısmı çoğunlukla namaz, oruç, hac, zekat, kurban gibi ibadetleri kapsamaktadır. Fıkhın muamelat kısmı daha çok evlilik, boşanma, miras, ticaret ve ceza gibi hukuki ilişkileri kapsamaktadır.
Fıkıh’ın Tarihsel Gelişimi
Fıkıh, İslam’ın ilk dönemlerinde Hz. Peygamber’in hadislerini toplayan ve yorumlayan sahabe ve tabiin tarafından geliştirilmeye başlanmıştır. Daha sonra fıkıh alanındaki çalışmalar müçtehit alimler tarafından sürdürülmüştür. Fıkıh, ilk dönemlerde hadis ve sünnete dayalı olarak geliştirilmiştir. Ancak zamanla fıkıh alanındaki çalışmalar daha sistematik bir şekilde yürütülmeye başlanmıştır. Bu çalışmalar sonucunda fıkıh, usûl-i fıkıh ve furû-i fıkıh olmak üzere iki ana dala ayrılmıştır.
Usul-i fıkıh: Fıkıh ilminin kaynakları, usulleri, kuralları gibi konuları inceleyen ilim dalıdır.
Furû-i fıkh: Hukuk kurallarını inceleyen bilim dalıdır. Hukuk, İslam’ın ilk dönemlerinde, çoğunlukla Arap Yarımadası’nda gelişmiştir. Ancak İslam’ın yayılmasıyla birlikte, hukuk alanındaki çalışmalar diğer bölgelerde de yapılmaya başlanmıştır. Bu çalışmalar sonucunda farklı hukuk ekolleri ortaya çıkmıştır.
Fıkıhın Önemi
Fıkıh, İslam’ın hayata pratik uygulamasını sağlayan bir bilimdir. Fıkıh aracılığıyla Müslümanlar, günlük yaşamlarında karşılaştıkları her türlü konuda İslam’ın emir ve yasaklarına uygun şekilde nasıl hareket edeceklerini öğrenebilirler. Fıkıh ayrıca
Bir yanıt bırakın