Eritrosit (Kırmızı Kan Hücresi) Nedir?
Eritrositler insan vücudunda en çok bulunan kan hücresidir. Kandaki hücrelerin yaklaşık %95’ini oluşturur. Eritrositler hemoglobin adı verilen bir protein içerir. Hemoglobin, oksijen moleküllerini bağlayan ve taşıyan bir moleküldür. Bu nedenle eritrositler vücutta oksijenin taşınmasından sorumludur.
Eritrositlerin Yapısı
Eritrositler, çapı yaklaşık 7,5 mikron olan disk şeklinde hücrelerdir. Hücrenin ortasında çekirdek yoktur. Bu nedenle eritrositler diğer kan hücrelerine göre daha az yoğundur. Eritrositler, hücre hacminin yaklaşık %90’ını oluşturan hemoglobin içerir. Hemoglobin dört protein alt birimi ve dört demir atomundan oluşan bir moleküldür. Demir atomları oksijen moleküllerini bağlar.
Eritrosit Üretimi
Eritrositler, kemik iliğinde bulunan eritrosit öncülleri (eritroid öncülleri) tarafından üretilir. Eritroid öncüleri büyüyüp olgunlaştıkça eritrositlere dönüşürler. Eritrosit üretimi eritropoietin adı verilen bir hormon tarafından kontrol edilir. Eritropoietin böbreklerde üretilen bir hormondur. Kandaki oksijen düzeyi azaldığında böbrekler eritropoietin üretimini artırır. Bu daha fazla eritrosit üretilmesine neden olur.
Eritrositlerin Ömrü
Eritrositler yaklaşık 120 gün canlı kalabilir. Bu süre sonunda dalakta eritrositler parçalanarak vücuttan atılır. Eritrositlerin parçalanması sırasında demir ve protein hemoglobinden ayrılır. Demir yeni eritrositlerin üretiminde kullanılırken, proteinler vücut tarafından kullanılır.
Eritrositlerin Fonksiyonları
Eritrositlerin temel işlevi vücutta oksijen taşımaktır. Solunum yoluyla akciğerlere alınan oksijen, eritrositlerdeki hemoglobine bağlanır. Hemoglobin oksijeni tüm vücut dokularına taşır. Dokularda oksijen hücreler tarafından kullanılır. Dokularda kullanılan oksijen yerine karbondioksit molekülleri üretilir. Karbondioksit molekülleri eritrositlere bağlanarak akciğerlere taşınır. Akciğerlerde karbondioksit molekülleri solunum yoluyla dışarı atılır.
Eritrositler ayrıca vücutta karbondioksitin taşınmasında da görev alır. Ancak oksijenin taşınmasından daha az rol oynar.
Eritrositlerde Azalma veya Artma
Eritrosit sayısındaki azalmaya anemi denir. Anemi kandaki oksijen seviyesinin düşmesine neden olur. Anemi çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir. Başlıca nedenleri arasında kan kaybı, yetersiz beslenme, bazı hastalıklar ve ilaçların yan etkileri yer alır.
Eritrosit sayısının artmasına polisitemi denir. Polisitemi kandaki oksijen seviyesinin artmasına neden olur. Polisitemi çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir. Başlıca nedenler arasında yüksek rakımda yaşamak, bazı hastalıklar ve ilaçların yan etkileri yer alır.
Eritrositlerin Laboratuvar Testleri
Eritrositlerin sayısını, hacmini ve hemoglobin içeriğini ölçmek için çeşitli laboratuvar testleri yapılır. Bu testler anemi veya polisitemi gibi hastalıkların teşhisinde kullanılır.
Eritrositlerle İlgili Hastalıklar
Eritrositlerle ilgili çeşitli hastalıklar vardır. Bu hastalıklardan bazıları şunlardır:
Anemi: Kandaki oksijen seviyesinin azalmasına neden olan bir hastalıktır. Polisitemi: Kandaki oksijen seviyesinin artmasına neden olan bir hastalıktır. Orak hücreli anemi: Eritrositlerin deforme olmasına neden olan genetik bir hastalıktır. Talasemi: Eritrosit üretiminde bozukluklara yol açan genetik bir hastalıktır. Hemoliz: Eritrositlerin parçalanmasına neden olan bir hastalıktır.
Eritrositlerle İlgili Beslenme
Eritrosit üretimi için demir, folik asit ve B12 vitamini gibi besinlere ihtiyaç vardır. Bu besinlerin eksikliği anemi riskini artırabilir.
Demir, kırmızı et, balık, kümes hayvanları, baklagiller ve tahıllar
Bir yanıt bırakın