Ek Fiil Nedir?
Ek fiiller, isim kelimelerinin sonuna gelerek yüklem olarak kullanılmalarına olanak sağlayan, aynı zamanda basit fiillerden bileşik zaman fiilleri oluşturan çekim ekleridir. Eklemeli fiiller Türkçede iki işlevde kullanılır: İsim sözcükleri yüklemlemek (ayrıca bkz. kosaç) Basit zamanlı fiillere ekleyerek bileşik zamanlı fiiller yapmak (-dir hariç).
Ek Fiillerin İşlevleri
İsim Soylu Kelimeleri Yüklem Yapmak
Tamamlayıcı fiiller isim kelimelerinin sonuna gelerek onları yüklem olarak kullanmamıza olanak tanır. Bu sayede isim sözcükleri cümlede yüklem görevi görerek cümlenin anlamını tamamlayabilir. Örneğin:
“Bugün hava çok güzel.” Cümlede “güzel” kelimesi isim niteliğinde bir kelimedir. Bu cümlede “güzel” sözcüğünün sonuna “-dir” ek fiili eklenerek yüklem olarak kullanılmıştır. Bu durumda cümlenin anlamı “Bugün hava güzel” olacaktır.
Basit Zamanlı Fiiller Ekleyerek Bileşik Zamanlı Fiiller Oluşturmak
Basit zamanlı fiillere, bileşik zamanlı fiiller haline getirmek için tamamlayıcı fiiller eklenir. Bu sayede basit zaman fiillerinin anlamlarını değiştirerek farklı zamanları ifade edebilmemizi sağlarlar. Örneğin:
“Dün okula gittim.” Cümlede “gittim” kelimesi basit zaman fiilidir. Bu cümlede “gittim” kelimesinin sonuna “-miş” fiili eklenerek birleşik zaman fiili oluşturulmuştur. Bu durumda cümlenin anlamı “Dün okula gittim.” olacaktır.
Ek Fiil Türleri
Tamamlayıcı fiiller sesbirimlerine göre dört türden oluşur:
-İle ilgili: “Geldi, gitti, gördü, yedi, dedi, yazdı, yaptı, oldu, geldiler, gittiler, gördüler, yediler, dediler, yazdılar, yaptılar, oldular.”
-mis: “Geçti, gitti, görüldü, yedi, dedi, yazdı, yaptı, oldu, geldi, gitti, gördü, yedi, dedi, yazdı, yaptı, oldu.”
-se: “Gelirlerse, giderlerse, görürlerse, yerlerse, söylerlerse, yazarlarsa, yaparlarsa, olursa, gelirlerse, giderlerse, görürlerse, yerseler, Eğer yazarlarsa, eğer olursa, eğer olursa diyorlar.”
-dir: “Oturur, yazar, çalışır, söyler, gelir, gider, görür, yer, söyler, yazar, yapar, olur.”
Ek Fiillerin Yazılması
Ek fiiller isim kelimelerinin yanına yazılır. Ancak uyum kurallarına göre bazı değişiklikler gösterebilirler. Örneğin:
“a” veya “ı” ile biten kelimelere “-di” fiili eki eklendiğinde “-dı” şeklinde yazılır.
Sonu “a” veya “ı” ile biten kelimelere “-miş” fiili eki eklendiğinde “-mış” şeklinde yazılır.
“a” veya “ı” ile biten kelimelere “-se” fiili eki eklendiğinde “-sa” şeklinde yazılır.
Ek Fiil Örnekleri
Ek fiillerin kullanımına ilişkin örnekler aşağıdaki gibidir:
İsim Soylu Kelimeleri Yüklem Yapmak
**”Bugün hava çok güzel.” (güzel: isim asil kelime, -dir son ekiyle yüklem) **”Kedi mutfakta yemek yiyor.” (kedi: isim asil kelime, -yor eki ile yüklem fiil) **”Bu kitap çok ilginç.” (ilginç: isim asil kelime, -tir eki ile yüklem fiil)
Basit Zamanlı Fiiller Ekleyerek Bileşik Zamanlı Fiiller Oluşturmak
**”Dün okula gittim.” (Gittim: basit zaman fiili, -dim sonekli bileşik zaman fiili) **”Yarın sinemaya gideceğim.” (Gideceğim: basit gergin fiil, – Will son ekiyle bileşik gergin fiil) **”Bugün hava yağmurlu olacak.” (olacak: basit zaman
Bir yanıt bırakın