Demir Eksikliği Nedir?
Demir eksikliği vücudun ihtiyaç duyduğu demirin çeşitli nedenlerle karşılanamaması durumudur. Demir vücutta çok önemli görevleri olan bir mineraldir. Kırmızı kan hücrelerinin yapı taşı olan hemoglobinin üretiminde kullanılır. Hemoglobin, oksijenin vücut dokularına taşınmasından sorumludur. Demir eksikliği olduğunda vücut yeterli miktarda hemoglobin üretemez ve dokulara yeterli oksijen taşınamaz. Bu durum demir eksikliği anemisi adı verilen anemiye neden olur.
Demirin Vücuttaki Görevleri
Kırmızı kan hücrelerinin yapı taşı olan hemoglobinin üretiminde kullanılır. Kasların çalışması için gerekli olan enerjinin üretilmesinde kullanılır. Bağışıklık sisteminin sağlıklı çalışması için gereklidir. Beyin fonksiyonlarının sağlıklı çalışması için gereklidir. Hormon üretiminde kullanılır.
Demir Eksikliğinin Nedenleri
Demir eksikliğinin başlıca nedenleri şunlardır:
Yetersiz demir alımı: Demir kırmızı et, kümes hayvanları, balık, baklagiller, yeşil yapraklı sebzeler ve kuru meyveler gibi besinlerde bulunur. Yetersiz demir alımı demir eksikliğinin en yaygın nedenidir.
Anormal kayıplar: Aşırı adet kanaması, hamilelik, emzirme, sindirim sistemi hastalıkları ve kronik böbrek hastalıkları gibi durumlar demir kaybına neden olabilir.
Emilim bozuklukları: Bazı hastalıklar ve ilaç kullanımı demirin bağırsaklardan emilimini bozabilir.
Demir Eksikliği Belirtileri
Demir eksikliği belirtileri hastalığın şiddetine göre değişiklik gösterebilir. Hafif demir eksikliği olan kişilerde sıklıkla herhangi bir belirti görülmeyebilir. Ancak demir eksikliği ilerledikçe aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir: Yorgunluk Halsizlik Baş dönmesi Çarpıntı Nefes darlığı Soluk cilt Kırılgan tırnaklar Dilde ağrı ve şişlik
Demir Eksikliği Tanı ve Tedavisi
Demir eksikliği tanısı kan testleri ile konulabilmektedir. Kan testlerinde hemoglobin, hematokrit ve ferritin düzeyleri ölçülür. Hemoglobin düzeyi düşükse hematokrit düzeyi de düşüktür. Ferritin düzeyi vücutta depolanan demiri gösterir. Ferritin düzeyi düşükse demir eksikliği düşünülür. Demir eksikliği tedavisi, demir eksikliğinin nedenine bağlı olarak değişir. Yetersiz demir alımından kaynaklanan demir eksikliği, demir takviyeleri ile tedavi edilir. Anormal kayıplardan kaynaklanan demir eksikliğinde kanamanın kaynağı bulunup tedavi edilmelidir. Malabsorbsiyondan kaynaklanan demir eksikliğinde altta yatan hastalığın tedavisiyle birlikte demir takviyesi de verilebilir.
Demir Eksikliğini Önlemek
Demir eksikliğini önlemek için demir açısından zengin gıdaların yeterli miktarda tüketilmesi önemlidir. Ayrıca aşırı adet kanaması, hamilelik ve emzirme gibi durumlarda da demir takviyesi gerekebilir.
Demir Eksikliği ve Gebelik
Hamilelik döneminde anne ve bebeğin ihtiyaç duyduğu demir miktarı artar. Bu nedenle hamilelikte demir eksikliği riski artar. Hamilelik sırasında demir eksikliği erken doğum, düşük doğum ağırlığı ve doğum sonu kanama gibi komplikasyonlara yol açabilir. Hamilelik sırasında demir eksikliği riskini azaltmak için demir açısından zengin gıdaların yeterli miktarda tüketilmesi önemlidir. Ayrıca hamilelik öncesi ve hamilelik sırasında demir takviyesi faydalı olabilir.
Demir Eksikliği ve Emzirme
Emzirme döneminde anne sütündeki demir miktarı annenin vücudundaki demir miktarına bağlıdır. Bu nedenle emzirme döneminde demir eksikliği riski artar. Emzirme döneminde demir eksikliği riskini azaltmak için demir açısından zengin gıdaların yeterli miktarda tüketilmesi önemlidir. Ayrıca emzirme döneminde demir takviyesi de faydalı olabilir.
Demir Eksikliği ve Çocuklar
Çocuklarda demir eksikliği büyüme ve gelişmeyi olumsuz yönde etkileyebilir. Bu nedenle çocuklarda demir eksikliği riskini azaltmak için demirden zengin gıdaların yeterli miktarda tüketilmesi önemlidir. Çocuklarda demir eksikliği riskini azaltmak için aşağıdakiler yapılabilir:
Bir yanıt bırakın