Dekontaminasyon Nedir?
Dekontaminasyon, kimyasal, biyolojik, radyolojik ve nükleer (KBRN) ajanların insan vücudundan, maldan ve çevreden uzaklaştırılması veya etkisiz hale getirilmesi yoluyla insanların, malların ve çevrenin güvenliğinin sağlanması işlemidir.
Dekontaminasyon, CBRN ajanlarının neden olduğu sağlık sorunlarını önlemek ve çevresel hasarı azaltmak için önemli bir işlemdir. Dekontaminasyon işlemi, CBRN ajanlarına maruz kalmanın türüne, miktarına ve süresine bağlı olarak değişebilir.
Dekontaminasyon Çeşitleri
Dekontaminasyon, uygulandığı yere göre ikiye ayrılır:
Dış dekontaminasyon: KBRN ajanlarının insan vücudunun dış yüzeyinden ve eşyalardan uzaklaştırılması işlemidir.
İç dekontaminasyon: KBRN ajanlarının insan vücudunun iç organ ve dokularından uzaklaştırılması işlemidir.
Dekontaminasyon, kullanılan yönteme göre ikiye ayrılır:
Fiziksel dekontaminasyon: KBRN ajanlarının fiziksel olarak uzaklaştırılmasıdır. Bu yöntemde su, sabun, deterjan, kimyasallar veya termal işlemler kullanılabilir.
Kimyasal dekontaminasyon: KBRN ajanlarının kimyasal inaktivasyonu. Bu yöntemde dezenfektanlar, antibiyotikler veya radyasyon kalkanı ajanları kullanılabilir.
Dış Dekontaminasyon
Dış dekontaminasyon, CBRN ajanlarının insan vücudunun ve nesnelerin dış yüzeyinden uzaklaştırılmasıdır. Dış dekontaminasyon, CBRN ajanlarının insan vücuduna girmesini önlemek için önemlidir.
Dış dekontaminasyonda kullanılabilecek yöntemler şunlardır:
Sabunlu suyla yıkama: Sabun ve suyla yıkama en yaygın kullanılan dış dekontaminasyon yöntemidir. Bu yöntem özellikle sıvı KBRN ajanları için etkilidir.
Deterjan ve su ile yıkama: Deterjan ve su ile yıkama, sabun ve su ile yıkamadan daha etkili bir yöntemdir. Bu yöntem özellikle organik CBRN ajanları için etkilidir.
Kimyasal dekontaminasyon: Kimyasal dekontaminasyon özellikle tehlikeli veya kalıcı KBRN ajanları için kullanılır. Bu yöntem dezenfektanlar veya radyasyon kalkanı ajanları kullanır.
İç Dekontaminasyon
İç dekontaminasyon, CBRN ajanlarının insan vücudunun iç organlarından ve dokularından uzaklaştırılmasıdır. İç dekontaminasyon genellikle dış dekontaminasyondan sonra yapılır.
İç dekontaminasyonda kullanılabilecek yöntemler şunlardır:
Mide yıkama: Mide lavajı, mideden CBRN ajanlarını çıkarmak için kullanılır. Bu yöntemde, mide içeriği bir kateter yardımıyla boşaltılır.
Dışkılama ve idrara çıkma: Dışkılama ve idrara çıkma, KBRN ajanlarının bağırsak ve idrar yollarından uzaklaştırılmasının doğal yollarıdır.
İlaçların damardan verilmesi: İntravenöz ilaç uygulaması, antibiyotikler veya radyasyon kalkanı maddeleri kullanılarak kan dolaşımındaki KBRN ajanlarını nötralize etmek için kullanılır.
Dekontaminasyon Prosedürü
Dekontaminasyon prosedürü, CBRN ajanlarına maruz kalmanın türüne, miktarına ve süresine bağlı olarak değişebilir. Ancak, genellikle aşağıdaki adımlar izlenir:
Güvenlik önlemlerini alın: Dekontaminasyon işlemine başlamadan önce gerekli güvenlik önlemleri alınmalıdır. Bu önlemler arasında kişisel koruyucu ekipman (PPE) giymek, havalandırmayı sağlamak ve ortamı güvenli hale getirmek yer alır.
KBRN ajanları insan vücudundan nasıl uzaklaştırılır? Dış dekontaminasyonda yukarıda belirtilen yöntemlerden bir veya birkaçı uygulanır.
KBRN ajanları eşyalardan uzaklaştırılır: Dış dekontaminasyonda yukarıda belirtilen yöntemlerden bir veya birkaçı uygulanır.
Atıklar şu şekilde bertaraf edilir: Dekontaminasyon işlemi sırasında oluşan atıklar güvenli bir şekilde bertaraf edilir.
Dekontaminasyonun Önemi
Dekontaminasyon, CBRN ajanlarının neden olduğu sağlık sorunlarını önlemek ve çevresel hasarı azaltmak için önemli bir işlemdir. Dekontaminasyon aşağıdaki durumlarda uygulanabilir:
KBRN ajanlarına maruz kalan kişilerde
**KBRN ajanlarıyla kirlenmiş ürünlerde
Bir yanıt bırakın