1923’te cumhuriyet ülkemizde ilan edildi ve yok edildi. Türk halkının hayatta kaldığı topraklarda sömürge devletlerine hükmetmemek için ilan edilen cumhuriyet, birçok hak ve özgürlük getirdi. Peki, Cumhuriyet tarafından getirilen haklar ve özgürlükler Aşağıda olanlar bunlardan ayrıntılı olarak bahsettik.
Mustafa Kemal Atatürk, Bağımsızlık Savaşı yıllarında, Türk halkı hayatını ulusuna adamak için özgürce yaşayacaklar. Bu görev doğrultusunda, 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet’in duyurulduğunu açıkladı. Bu duyuru ile halk tarafından farklı haklar, özgürlükler ve yenilikler de tanındı.
Cumhuriyetin getirdiği haklar nelerdir?
Birçok ülke önünde Türkiye’de oy kullanma ve kadın için seçilme hakkı sağlandı.
Cumhuriyet’in ilanıyla Türk ulusu temel haklara erişmeye başladı. Cumhuriyetin haklarını aşağıdaki gibi listelemek mümkündür:
Yaşama Hakkı Yaşama Hakkı Seçme ve seçilme hakkı olanlar için seçme ve seçme hakkını seçme hakkını
Yaşam hakkı en temel ve önemli haklar arasında düşünülebilir. Sınırlanamaz ve hiçbir şekilde önlenemez. Yaşam hakkı ile, herhangi bir yetkili kişinin tek bir kelimesiyle feshedilebilen insan hayatı korunmuştur.
Cumhuriyetin ilanıyla, tüm vatandaşlar hangi statü grubu dahil edilirse alınsın, sağlık hizmetlerinden yararlanma ve yaşamlarına sağlıklı bir ortamda devam etme hakkına sahiptir.
Tüm vatandaşların eşit koşullar altında eğitim almalarını sağlayan haklar, cumhuriyetin ilanıyla birlikte açıklanmıştır. Bu hakkı vererek, tüm ulusa tek bir özel grubun okuma ve yazma ayrıcalığı verildi.
Kadınlara oy verme ve seçilme hakkı, Cumhuriyet’in ilanı ile birlikte açıklandı. Ülkemiz, siyasette kadınları hak eden önde gelen uluslardan biridir. Fransa, İsviçre ve İtalya gibi birçok ülkeden önce, Türkiye’deki kadınların seçme ve seçilme hakkı vardı.
Halkın özel hayatını güvence altına almak ve haksız ihlalleri önlemek için, Cumhuriyet döneminde gizlilik hakkı ulusa verildi. Anayasa ile tüm vatandaşlar özel hayatlarını ve aile yaşamlarını talep etme hakkına sahiptir.
Cumhuriyetin ilanıyla, halka verilen dilekçe, herkesin isteklerini/ şikayetlerini yetkili kişilere ve Türkiye Büyük Ulusal Meclisi’ne iletmesine izin verdi. Daha önce, halkın yönetim veya denetim mekanizmasında konuşma hakkı olmasa da, artık isteklerini aktarmak mümkün oldu.
Cumhuriyetin getirdiği özgürlükler nelerdir?
Düşünce özgürlüğü, toplantı ve gösteri
Cumhuriyet’in ilanıyla Türk halkı temel özgürlüklere sahip olmaya başladı. Aşağıdakilerin cumhuriyetin getirdiği özgürlükler olduğu söylenebilir:
Düşünce özgürlüğü, toplantı ve gösteri ve vicdan özgürlüğü
Cumhuriyetin ilanıyla, hangi düşünceleri benimserse kabul etseler de, fikirlerini rahat bir şekilde ifade etme özgürlüğüne sahiptirler. Buna ek olarak, insanların herhangi bir sebep veya amaç için toplanmasına ve yürümesine izin verilmiştir. Anayasa’nın 25. maddesi ile birlikte, her farklı düşüncenin birlikte bulunabileceği Özgür Ülke’nin temelleri döşenmiştir.
Din ve vicdan özgürlüğü, Türkiye Cumhuriyeti’nin tüm vatandaşlarının inançları ile ilgili olarak özgür olduğunu ve insanlara hiçbir zorlama uygulanamayacağını belirtir. Bu özgürlüğün en temel güvencesi, tüm inançlar arasında eşit mesafeye sahip laik bir yönetim sistemidir.
Cumhuriyetin ilanından önce gerektiği gibi kabul edilirse, insanların evlerine izinsiz girilebilir veya gözaltına alınabilir. Cumhuriyet tarafından sağlanan en büyük kazanımlardan biri, konutlara izinsiz olarak konutlara girme eksikliğini yasalara uygun olarak güvence altına almaktı.
Basın özgürlüğü, Cumhuriyet tarafından sağlanan en önemli ve temel özgürlüklerden biri haline geldi. Çünkü herhangi bir şey hakkında bilgi edinmek çok zordu çünkü daha önce basın özgürlüğü yoktu. Cumhuriyet ile birlikte, her vatandaş fikir ve görüşlerini medya ve basın araçlarıyla aktarma ve yayma fırsatı buldu.
Cumhuriyet tarafından getirilen yenilikler
Sanayi, ulaşım, sağlık ve eğitim alanlarında gelişmeler geliştirmek için çalışmalar başlatılmıştır.
Cumhuriyetle birlikte, ülkemizin birçok bölgesinde yenilikler meydana geldi. Bu cumhuriyetin getirdiği yeniliklerin en önemlisi aşağıdaki gibi listelenebilir:
Sanayi, ulaşım, sağlık ve eğitim alanlarında gelişmeler geliştirmek için çalışmalar başlatılmıştır. Yeni köprüler, okullar, yollar, fabrikalar, hastaneler inşa edildi. Zaman, ağırlık ve uzunluk ölçümleri yenilendi. Kilogram, ölçüm birimleri gibi sayaç birimleri kullanılmaya başladı. Bugün kullandığımız Latin alfabesi yerine getirildi.
Cumhuriyetin ilanıyla birlikte gelen haklar, özgürlükler ve yenilikler bununla sınırlı değildir. Kamuya çok sayıda hak, özgürlük ve yenilik verildi ve ülke çok kısa sürede geliştirildi.
Cumhuriyet döneminde yaşanan demokratikleşme hareketlerinin ayrıntıları için demokratikleşme hareketleri içeriğimizi inceleyebilirsiniz.
Sık sorulan sorular
[toggle title=”Cumhuriyet Hangi Tarihte İlan Edilmiştir?” state=”open”] Cumhuriyet 29 Ekim 1923’te açıklandı.[/toggle]
[toggle title=”Soyadı Kanunu Ne Zaman Kabul Edilmiştir?” state=”close”] Soyadı yasası Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte kabul edildi.[/toggle]
[toggle title=”Cumhuriyet Kim Tarafından Duyurulmuştur?” state=”close”] Cumhuriyet Mustafa Kemal Atatürk tarafından ilan edildi.[/toggle]
Bir yanıt bırakın