Edebi Ne Demektir?
Edebî, Arapça kökenli bir kelimedir. “Edeb” kelimesinin Türkçe karşılığı “edeb, görgü, incelik”tir. “Edebî” kelimesi bu kelimeden türemiştir ve “edebîliğe ait, edebî bir niteliğe sahip” anlamına gelir.
Edebiyat, olayları, düşünceleri, duyguları ve hayalleri dil aracılığıyla estetik bir şekilde ifade etme sanatıdır. Edebi eserler bu sanatın ürünü olarak ortaya çıkar. Edebi eserler, dil ve üslup bakımından özenle hazırlanmış ve okuyucuya estetik bir haz veren eserlerdir.
Edebi Eserlerin Özellikleri
Edebi eserlerin özellikleri şunlardır:
Bunlar dil ve üslup bakımından özenle hazırlanmış eserlerdir. Edebi eserlerde dil, duygu ve düşünceleri ifade etmek için ustalıkla kullanılır. Edebi dil, günlük dilden farklıdır. Edebi dilde, kelimeler ve cümleler daha dikkatli seçilir ve daha etkili ifade için çeşitli sanatsal unsurlar kullanılır.
Olayları, düşünceleri, duyguları ve hayalleri anlatır. Edebi eserler okuyucuya bir olay, düşünce, duygu veya hayal dünyası sunar. Edebi eserler okuyucuyu düşündürür, hissettirir veya eğlendirir.
Estetik bir haz verir. Edebi eserler okuyucuya estetik bir haz verir. Edebi eserlerin dili ve üslubu okuyucunun duygularını ve hayal gücünü harekete geçirir.
Edebi Eser Türleri
Edebi eserler çeşitli türlere ayrılır. Bu türler eserin içeriği, konusu, biçimi ve işlevi tarafından belirlenir.
İçeriklerine göre edebi eserler:
Şiir: Şiir, duygu ve düşünceleri dilin güzelliği ve ritmiyle anlatan bir konuşma sanatıdır.
Nesir: Düzyazıya düzyazı da denir. Şiir hariç tüm yazı türleri düzyazıdır.
Konularına göre edebi eserler:
Destansı: Tarihi olayları anlatan, olağanüstü niteliklere sahip kahramanları ve olayları anlatan uzun şiirlerdir.
Roma: Kişilerin yaşantılarını, yaşadıkları olayları, iç dünyalarını anlatan uzun nesir türüdür.
Hikaye: Belirli bir zaman ve mekânda, bir olay örgüsü içerisinde geçen ve genellikle tek bir olay çevresinde gelişen kısa nesir türüdür.
Oyun: Sahnede oynanmak üzere yazılmış, genellikle bir çatışmayı konu edinen nesir türü.
Felsefi deneme: Bir düşünceyi, bir problemi ya da bir konuyu kişisel görüş ve düşüncelerle ele alan, genellikle düz yazıyla yazılan eserdir.
Konuşma: Bir yazarla, bilgili bir kişi arasında bir konu üzerinde geçen konuşmanın yazılı halidir.
An: Bir kişinin kendi hayat hikayesini anlattığı eserdir.
Biyografi: Bir kişinin hayatını, eserlerini ve kişiliğini anlatan eserdir.
Tarihi roman: Gerçek olayları konu alan roman türüdür.
Klasik romantizm: 18. yüzyılda ortaya çıkan, bireyin iç dünyasını ve duygularını anlatan roman türüdür.
Gerçekçi roman: Gerçekçiliğe dayanan, toplumsal olay ve sorunları konu edinen roman türüdür.
Natüralist roman: Natüralizm temelli, insanı ve toplumu bilimsel bir yaklaşımla inceleyen roman türüdür.
Sembolizm: Gerçekliğin görünen yüzeyinden çok, iç anlamını yansıtmaya çalışan, sembollere dayanan bir edebiyat akımıdır.
Gerçeküstücülük: Gerçeklerden kopuk, bilinçaltının ve rüyaların etkisiyle ortaya çıkan sıra dışı bir dünyayı yansıtmaya çalışan edebi bir akımdır.
Postmodernizm: Geleneksel edebiyat anlayışına karşı çıkan, yeni ve farklı anlatım tekniklerini kullanan edebi bir akımdır.
Edebi Eserler ve Toplum
Edebi eserler toplumda önemli bir rol oynar. Edebi eserler toplumu yansıtır ve şekillendirmeye yardımcı olur. Edebi eserler topluma şu şekillerde katkıda bulunur:
Toplumu tanımamıza yardımcı olur. Edebi eserler toplumun farklı kesimlerinin yaşantısını, kültürünü ve değerlerini yansıtır.
Bir yanıt bırakın