Bakım Nedir?
Bakım, bir nesnenin, sistemin veya sürecin kullanılabilirliğini, performansını ve güvenliğini korumak için gerçekleştirilen işlemler dizisidir. Bakım, bir nesnenin ömrünü uzatmak, arıza riskini azaltmak, verimliliğini artırmak ve maliyetleri azaltmak için yapılır. Bakım geniş bir alanı kapsayan bir kavramdır. Genel olarak makine ve ekipmanlara, binalara, altyapı sistemlerine, yazılımlara ve hatta insanlara bakım yapılabilmektedir. Bakım planlı veya plansız olabilir. Planlı bakım, düzenli aralıklarla yapılan bakımdır. Plansız bakım, arıza veya aşınma nedeniyle yapılan bakımdır.
Bakım Türleri
Bakım, farklı kriterlere göre farklı şekillerde sınıflandırılabilir. Bakım türlerinden bazıları şunlardır:
Planlı bakım: Düzenli aralıklarla yapılan bakımdır. Periyodik bakım, koruyucu bakım ve düzeltici bakım olmak üzere üç gruba ayrılır. Periyodik bakım: Belirli aralıklarla yapılan ve düzenli olarak tekrarlanan bakımlardır. Motor yağı ve filtre değişimi, lastik kontrolü, periyodik kontroller gibi işlemler periyodik bakım kapsamındadır. Önleyici bakım: Arıza veya aşınma meydana gelmeden önce yapılan bakımdır. Bu bakım, nesnenin kullanılabilirliğini ve performansını korumak için yapılır. Yağlama, gresleme ve ayar gibi işlemler koruyucu bakım kapsamındadır. Düzeltici bakım: Bir arıza veya aşınma meydana geldikten sonra yapılan bakımdır. Bu bakım, nesnenin kullanılabilirliğini ve performansını eski haline getirmek için yapılır. Arıza tespiti, onarımı, parça değişimi gibi işlemler düzeltici bakım kapsamındadır.
Planlanmamış bakım: Arıza veya aşınma nedeniyle yapılan bakımdır. Acil bakım ve rutin bakım olmak üzere ikiye ayrılır. Acil bakım: Olağandışı bir olay nedeniyle acilen yapılması gereken bakımdır. Örneğin yangın veya sel nedeniyle zarar gören bir binanın acil onarıma ihtiyacı vardır. Rutin bakım: Plansız gerçekleşen ancak acil olmayan bakımlardır. Örneğin makinede bir arıza olması durumunda, arızanın giderilmesi için yapılan bakım rutin bakım kapsamındadır.
Aktif bakım: Bakım faaliyetlerinin maliyet etkinliğini arttırmayı amaçlayan bir bakım türüdür. Bu bakım türünde bakım faaliyetlerinin kapsamı ve sıklığı, nesnenin kullanım türü ve risklerine göre belirlenir.
Ekonomik bakım: Bakım faaliyetleri maliyetlerini azaltmayı amaçlayan bir bakım türüdür. Bu bakım türünde bakım faaliyetlerinin minimum maliyetle gerçekleştirilmesi için gerekli önlemler alınır.
Bakım Amaçları
Bakım farklı amaçlarla yapılır. Bakımın ana amaçları şunlardır:
Kullanılabilirliği artırın: Bakım, bir nesnenin kullanılabilirliğini artırmaya yardımcı olur. İyi bakım, nesnenin arızalanma riskini azaltır ve nesnenin kullanım ömrünü uzatır.
Performans arttırmak: Bakım, bir nesnenin performansını artırmaya yardımcı olur. Bakım, nesnenin verimliliğini ve üretkenliğini artırır, işletme maliyetlerini azaltır.
Güvenliği sağlayın: Bakım, bir nesnenin güvenliğinin sağlanmasına yardımcı olur. Bakım, objenin arızalanması veya aşınması nedeniyle oluşabilecek kazaları önleyerek insan ve malzeme kayıplarını azaltır.
Maliyetlerin azaltılması: Bakım, bir nesnenin maliyetlerinin azaltılmasına yardımcı olur. Bakım, nesne arızası riskini ve süresini azaltarak bakım ve onarım maliyetlerini azaltır.
Bakım Stratejileri
Bakım farklı stratejilerle uygulanabilir. Bakım stratejileri nesnenin türüne, kullanımına ve risklerine göre belirlenir. Bakım stratejilerinden bazıları şunlardır:
Reaktif bakım: Arıza meydana geldikten sonra yapılan bakımdır. Bu bakım stratejisi en basit ve en ucuz bakım stratejisidir. Ancak bu strateji kesinti süresini ve maliyetleri artırabilir.
Proaktif bakım: Arıza oluşmadan önce yapılan bakımdır. Bu bakım stratejisi reaktif bakımdan daha pahalıdır. Ancak bu strateji kesinti süresini ve maliyetleri azaltabilir.
Tahmine dayalı bakım: Nesnenin durumunu sürekli izleyerek arıza olasılığını tahmin etmeye dayalı bir bakım stratejisidir. Bu bakım stratejisi reaktif ve proaktif bakım stratejilerinin birleşimidir.
Bir yanıt bırakın