Bağımlı Değişken Nedir?
Bağımlı değişken, bir çalışmada gözlemlenen ve ölçülen değişkendir. Değerini araştırmacı tarafından manipüle edilen bağımsız değişkenin değerine göre değiştirir.
Bağımlı değişken bir çalışmanın asıl amacını belirler. Araştırmacı bağımlı değişkenin değerini neyin etkilediğini anlamaya çalışır. Örneğin, bir araştırmacı bir öğrencinin notunun (bağımlı değişken) çalışma saatlerine (bağımsız değişken) nasıl bağlı olduğunu araştırabilir.
Bağımlı değişkenler niceliksel veya niteliksel olabilir. Nicel değişkenler sayılarla ifade edilebilir. Örneğin notlar, yaş, kilo ve gelir gibi değişkenler nicelikseldir. Niteliksel değişkenler sayılarla ifade edilemez. Örneğin cinsiyet, medeni durum, ırk, din gibi değişkenler nitelikseldir.
Bağımlı Değişkenler Nasıl Belirlenir?
Bağımlı değişkeni belirlemek için şu adımları takip edebilirsiniz:
Araştırmanın amacını belirleyin. Araştırmanın hipotezini oluşturun. Hipotezi destekleyen verileri toplamak için bir plan yapın.
Araştırmanın amacının belirlenmesi, bağımlı değişkenin belirlenmesinde ilk adımdır. Araştırmanın amacı araştırmacının bağımlı değişken hakkında ne öğrenmek istediğini belirler. Örneğin, bir araştırmacı bir öğrencinin notunun (bağımlı değişken) ders çalışma saatlerine (bağımsız değişken) nasıl bağlı olduğunu araştırıyorsa, araştırmanın amacı ders çalışma saatlerinin notu nasıl etkilediğini tespit etmektir.
Bağımlı değişkenin belirlenmesinde araştırma hipotezinin oluşturulması ikinci adımdır. Hipotez, araştırmacının araştırma sonucunda ne beklediğini belirtir. Örneğin bir araştırmacı, bir öğrencinin notunun (bağımlı değişken) çalışma saatleriyle (bağımsız değişken) doğru orantılı olduğunu varsayabilir. Bu hipoteze göre çalışma saatleri arttıkça notlar da artacaktır.
Hipotezi destekleyen verileri toplamak için plan yapmak, bağımlı değişkeni belirlemenin üçüncü adımıdır. Bu plan araştırmacının hangi verileri toplayacağını ve bu verileri nasıl analiz edeceğini belirler. Örneğin bir araştırmacı bu verileri öğrencinin notunu ve çalışma saatlerini ölçerek toplayabilir. Bu verileri analiz ederek çalışma saatlerinin notu nasıl etkilediği belirlenebilir.
Bağımlı Değişken Örnekleri
Bağımlı değişkenler sosyal bilimler, fizik bilimleri ve mühendislik dahil birçok alanda kullanılmaktadır. Bağımlı değişkenlere bazı örnekler:
Sosyal bilimler:
Bir öğrencinin notu (çalışma saatleri) Bir tüketicinin satın alma davranışı (reklamlar) Bir siyasi partinin oy payı (kampanya harcamaları)
Bilim:
Bir maddenin sıcaklığı (eğer ısı uygulanırsa) Sıçramanın yüksekliği (dışarı atılan enerji) Bir maddenin yoğunluğu (atom sayısı)
Mühendislik:
Bir makinenin performansı (motor gücü) Bir köprünün dayanıklılığı (kullandığı malzeme) Bir bilgisayar programının verimliliği (kodlama kalitesi)
Bağımlı Değişkenler ve Bağımsız Değişkenler
Bağımlı değişkenler bağımsız değişkenlere bağlı olarak değişir. Bağımsız değişkenler araştırmacı tarafından manipüle edilen değişkenlerdir. Bağımsız değişkeni değiştirerek araştırmacı bağımlı değişkenin nasıl değiştiğini gözlemleyebilir.
Örneğin, bir araştırmacı bir öğrencinin notunun (bağımlı değişken) çalışma saatlerine (bağımsız değişken) nasıl bağlı olduğunu araştırıyorsa, araştırmacı çalışma saatlerini değiştirerek notların nasıl değiştiğini gözlemleyebilir. Araştırmacı ders çalışma saatleri arttıkça notların da arttığını gözlemlerse hipotezini destekleyen veriler elde etmiş olacaktır.
Bağımlı değişkenler ve bağımsız değişkenler bir çalışmanın temelini oluşturur. Bu değişkenlerin doğru tanımlanması araştırmanın başarılı olmasının önemli bir parçasıdır.
Bir yanıt bırakın