Tutuklama nedir?
TutuklamakKişinin suç işlediğine dair kuvvetli şüphe bulunması nedeniyle yargılama öncesi özgürlüğünün kısıtlanmasıdır. Tutuklama bir ceza değil, koruyucu bir tedbirdir. Tutuklama kararı hâkim veya mahkeme tarafından verilir.
Tutuklamanın Amaçları
Tutuklamanın temel amacı, suç işlediğinden şüphelenilen kişinin kaçmasını önlemek ve delilleri muhafaza etmektir. Tutuklama, bir kişinin toplum için tehlike oluşturmasını önlemek amacıyla da kullanılabilir.
Tutuklama Koşulları
Tutuklama kararının verilebilmesi için aşağıdaki şartlardan en az birinin bulunması gerekir: Şüphelinin kaçma veya saklanma ihtimalinin bulunması. Şüphelinin delilleri karartması veya tanıklara baskı yapması ihtimali var. Şüphelinin toplum için tehlike oluşturma ihtimali var.
Tutuklama Süresi
Tutuklama kararı ilk olarak 10 gün süreyle veriliyor. Bu süre hâkim veya mahkeme tarafından her defasında 15 günü geçmemek üzere en çok üç defa uzatılabilir. Tutukluluk süresi toplam 90 günü geçemez.
Tutuklama İtirazı
Tutuklama kararı şüpheli veya sanık tarafından karara itiraz edilerek iptal edilebilir. İtiraz, kararı veren hakime veya mahkemeye yapılır. İtiraz üzerine karar veren hakim veya mahkeme itirazı uygun görürse tutuklama kararını iptal eder.
Tutuklamanın Hukuki Sonuçları
Tutuklama kararı şüpheli veya sanığın özgürlüğünü kısıtlar. Tutuklama kararı kapsamında şüpheli veya sanığın adliyeye veya hakimin belirleyeceği yere gitmesi gerekiyor. Tutuklama kararı kapsamında şüpheli veya sanığın yurt dışına çıkış izni alması gerekiyor.
Uluslararası Hukukta Tutuklamanın Temelleri
Tutuklama uluslararası hukukta kabul edilen bir koruma tedbiridir. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin 9. maddesi şöyle diyor: “Herkes özgürlük ve güvenlik hakkına sahiptir. “Hiç kimse keyfi olarak tutuklanamaz, gözaltına alınamaz ve sürgüne gönderilemez.” hükmü yer almaktadır. Bu hüküm tutuklamanın ancak suç işlediğine dair kuvvetli şüphe bulunan kişiler hakkında ve belirli koşullar altında uygulanabileceğini göstermektedir.
Türkiye’de Tutuklamanın Yasal Düzenlemesi
Türkiye’de tutuklama Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 100. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, ancak suç işlediğine dair kuvvetli şüphe bulunan kişiler hakkında tutuklama kararı verilebilecek ve aşağıdaki şartlardan en az birinin mevcut olması halinde: Şüphelinin kaçma veya saklanma ihtimalinin bulunması. Şüphelinin delilleri karartması veya tanıklara baskı yapması ihtimali var. Şüphelinin toplum için tehlike oluşturma ihtimali var. Tutuklama kararı ilk olarak 10 gün süreyle veriliyor. Bu süre hâkim veya mahkeme tarafından her defasında 15 günü geçmemek üzere en çok üç defa uzatılabilir. Tutukluluk süresi toplam 90 günü geçemez. Tutuklama kararı şüpheli veya sanık tarafından karara itiraz edilerek iptal edilebilir. İtiraz, kararı veren hakime veya mahkemeye yapılır. İtiraz üzerine karar veren hakim veya mahkeme itirazı uygun görürse tutuklama kararını iptal eder.
Tutuklamanın Tartışmalı Yönleri
Tutuklama her ne kadar bir koruma tedbiri olsa da bazı açılardan tartışmalara neden oluyor. Bu tartışmalardan başlıcaları şöyledir: Bazı hukukçular, tutuklama kararının, suçun işlendiğine dair kesin bir hüküm olmaksızın, yalnızca kuvvetli şüpheye dayanılarak verilmesini eleştirmektedir. Tutuklama kararının kişinin özgürlüğünü önemli ölçüde kısıtladığı ve bu nedenle yalnızca son çare olarak kullanılması gerektiği ileri sürülüyor. Tutuklama kararının ırk, din, dil, cinsiyet gibi ayrımcı nedenlerle verilebileceği, dolayısıyla ayrımcılık kanununa aykırı olduğu ileri sürülüyor.
Çözüm
Tutuklama, suç işlediğinden kuvvetli şüphelenilen kişilerin yargılama öncesinde özgürlüklerini kısıtlamayı amaçlayan bir koruma tedbiridir. Tutuklama kararı ancak belirli koşullar altında ve yargı denetimi altında verilebilir. Tutuklama kararı kişinin özgürlüğünü önemli ölçüde kısıtladığından, yalnızca son çare olarak kullanılmalıdır.
Bir yanıt bırakın