Amonyak Nedir?
Amonyak, NH3 kimyasal formülüne sahip renksiz, keskin ve kötü kokulu bir bileşiktir. Azot atomu ve hidrojen atomundan oluşur. Amonyak havadan daha hafif bir gaz olduğu için yükselme eğilimindedir. Tehlikeli madde olarak sınıflandırılan amonyak gazı toksik etkiye sahiptir ve yüksek konsantrasyonlarda yanıcı/patlayıcıdır.
Amonyak Tarihi
Amonyak bilinen en eski kimyasal bileşiklerden biridir. Eski Mısırlılar, amonyak üretmek için üreyi yakarak “amonyum asit” elde ettiler. Amonyum asit, amonyak ve karbondioksitin bir karışımıdır. Amonyak ilk kez 18. yüzyılda Fransız kimyager Joseph Louis Gay-Lussac tarafından saflaştırıldı. Gay-Lussac, amonyağın nitrojen ve hidrojenden oluşan bir bileşik olduğunu keşfetti. Amonyak günümüzde endüstride ve günlük yaşamda yaygın olarak kullanılan bir kimyasaldır.
Amonyak Özellikleri
Amonyak oda sıcaklığında keskin ve rahatsız edici bir kokuya sahip renksiz bir gazdır. Saf haliyle susuz amonyak olarak bilinir ve higroskopiktir (nemi kolayca emer). Amonyak alkali özelliklere sahiptir ve aşındırıcıdır. Amonyak suyla karıştığında amonyum hidroksiti (NH4OH) oluşturur. Amonyum hidroksit zayıf bir bazdır. Amonyak suda kolayca çözünür. Amonyak çözeltisi amonyum hidroksit olarak bilinir. Amonyum hidroksit suda %28 konsantrasyonuna kadar çözünür. Amonyak aynı zamanda çözücü olarak da kullanılır. Amonyak çözeltisi birçok organik bileşiği çözebilir.
Amonyak Kullanım Alanları
Amonyak endüstride ve günlük yaşamda yaygın olarak kullanılan bir kimyasaldır. Amonyak kullanım alanları şunlardır:
Gübre üretimi: Amonyak, üre ve amonyum nitrat gibi gübrelerin üretiminde kullanılır.
İlaç üretimi: Amonyak, aspirin, öksürük ilaçları ve antibiyotik gibi ilaçların üretiminde kullanılıyor.
Boya üretimi: Amonyak boya üretiminde kullanılır.
Kağıt üretimi: Amonyak kağıt üretiminde kullanılır.
Soğutma Sistemleri: Amonyak soğutma sistemlerinde soğutucu olarak kullanılır.
Plastik üretimi: Amonyak plastik üretiminde kullanılıyor.
Atık suyun arıtılması: Amonyak atıksu arıtımında kullanılır.
Amonyak Üretimi
Amonyak çeşitli yöntemlerle üretilebilir. Amonyak üretiminde kullanılan başlıca yöntemler şunlardır:
Haber süreci: Haber süreci amonyak üretmek için kullanılan en yaygın yöntemdir. Haber prosesinde nitrojen ve hidrojen gazları, bir katalizör varlığında, yüksek basınç ve sıcaklıkta reaksiyona sokulur.
Locelle süreci: Lösel süreci Haber sürecinin bir çeşididir. Lösin işleminde, sodyum nitrit ve sodyum hidroksit çözeltisinin karıştırılmasıyla amonyak üretilir.
Ostwald süreci: Ostwald süreci Haber sürecinin bir başka çeşididir. Ostwald prosesinde amonyak, nitrojen oksit gazlarının bir katalizör varlığında reaksiyona sokulmasıyla üretilir.
Amonyak Güvenlik Önlemleri
Amonyak zehirli ve yanıcı bir gazdır. Amonyakla çalışırken aşağıdaki güvenlik önlemlerine uyulmalıdır: Amonyakla çalışırken uygun koruyucu ekipman kullanılmalıdır. Bu ekipman bir solunum cihazı, gözlük ve eldiven içermelidir. Amonyak açık alev ve ısı kaynaklarından uzak tutulmalıdır. Amonyak iyi havalandırılan bir alanda kullanılmalıdır. Amonyak sızıntısı durumunda derhal bölgeyi terk edin ve yetkililere haber verin.
Amonyak Zehirlenmesi
Amonyak gazı solunduğunda zehirli olabilir. Amonyak zehirlenmesinin belirtileri şunlardır: Göğüste yanma Gözlerde tahriş Burun ve boğazda tahriş Öksürük Nefes almada zorluk Amonyak zehirlenmesi durumunda derhal doktora başvurun.
Bir yanıt bırakın