Amiloidoz Nedir?
Amiloidoz, vücuttaki organ ve dokularda amiloid adı verilen anormal proteinlerin birikmesiyle oluşan bir hastalıktır. Amiloid, vücutta normalde bulunan bir proteindir, ancak amiloidoz durumunda anormal olarak üretilir veya parçalanır ve organ ve dokularda birikir. Bu birikim, organ ve dokuların işlevini bozar ve çeşitli semptomlara neden olabilir.
Amiloidoz Çeşitleri
Amiloidoz, etkilenen organ ve dokulara göre sınıflandırılır. En yaygın amiloidoz tipleri şunlardır:
Primer amiloidoz: Bu amiloidoz türü başka bir hastalık veya durumla ilişkili değildir. Birincil amiloidoz iki ana gruba ayrılır: ailesel ve sporadik. Ailesel amiloidoz genetik bir bozukluktan kaynaklanır. Sporadik amiloidoz, herhangi bir genetik bozukluğa bağlı olmayan, bilinmeyen nedenli bir amiloidoz türüdür.
Sekonder amiloidoz: Bu amiloidoz türü başka bir hastalık veya durumla ilişkilidir. En yaygın sekonder amiloidoz türleri şunlardır:
Ailevi Akdeniz Ateşi: Bu hastalık, bağışıklık sistemini etkileyen kalıtsal bir durumdur. Ailevi Akdeniz ateşi olan kişilerde, amiloidoz genellikle kalpte, karaciğerde ve böbreklerde görülür.
Kronik enfeksiyonlar: Tüberküloz, frengi ve Lyme hastalığı gibi kronik enfeksiyonlar, amiloidoz geliştirme riskinizi artırabilir. Bu enfeksiyonların neden olduğu amiloidoz genellikle kalbi, böbrekleri ve sinir sistemini etkiler.
Kronik inflamatuar hastalıklar: Romatoid artrit, sedef hastalığı ve Crohn hastalığı gibi kronik inflamatuar hastalıklar, amiloidoz geliştirme riskinizi artırabilir. Bu hastalıklardan kaynaklanan amiloidoz genellikle kalbi, böbrekleri ve eklemleri etkiler.
Kanser: Bazı kanser türleri amiloidoz riskinizi artırabilir. Bu kanser türleri arasında multipl miyelom, lösemi ve lenfoma bulunur. Bu kanserlerden kaynaklanan amiloidoz genellikle kemik iliğinde, böbreklerde ve kalpte görülür.
Amiloidoz Belirtileri
Amiloidoz, etkilenen organlara ve dokulara bağlı olarak değişen semptomlara neden olabilir. En yaygın semptomlar şunlardır:
Böbrek yetmezliği: İdrarda protein kaybı, şişlik, yüksek tansiyon, böbrek ağrısı gibi belirtilere yol açabilir.
Kalp yetmezliği: Nefes darlığı, göğüs ağrısı, yorgunluk, bayılma gibi belirtilere yol açabilir.
Sinir sistemi bozuklukları: El ve ayaklarda uyuşma ve karıncalanma, güçsüzlük, yutma güçlüğü, denge kaybı ve depresyon gibi belirtilere yol açabilir.
Karaciğer yetmezliği: Sarılık, ciltte ve gözlerde sararma, mide bulantısı ve kusma gibi belirtilere neden olabilir.
Diğer belirtiler: Mide-bağırsak sorunları, kemik ağrısı, eklem ağrısı gibi belirtilere yol açabilir.
Amiloidoz Tanısı
Amiloidozu teşhis etmek için çeşitli testler kullanılabilir. En yaygın testler şunlardır:
Biyopsi: Amiloidozun kesin tanısını koymak için etkilenen organın biyopsisi gerekir. Biyopsi, amiloid proteininin varlığını tespit edebilir.
Kan testleri: Kan testleri, amiloidoz riskini artırabilecek bazı hastalık veya durumların teşhis edilmesine yardımcı olabilir.
Görüntüleme testleri: Görüntüleme testleri etkilenen organların büyüklüğünü ve yapısını değerlendirmeye yardımcı olabilir.
Amiloidoz Tedavisi
Amiloidoz tedavisi, etkilenen organların ve dokuların işlevini korumaya odaklanır. Tedavi, amiloidoz türüne, etkilenen organlara ve semptomların şiddetine bağlı olarak değişir.
Primer amiloidoz tedavisinde:
Bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar: Bu ilaçlar bağışıklık sistemini baskılayarak amiloid oluşumunu azaltmaya yardımcı olabilir.
Kemoterapi ilaçları: Bu ilaçlar amiloid oluşumuna neden olan hücreleri öldürmeye yardımcı olabilir.
Cerrahi: Bazı durumlarda etkilenen organın bir kısmının veya tamamının çıkarılması gerekebilir.
Sekonder amiloidoz tedavisinde:
Altta yatan hastalığın tedavisi: Amiloidoza neden olan altta yatan hastalığın tedavisi, amiloid oluşumunun önlenmesidir.
Bir yanıt bırakın