Pendname nedir?
Pendnâme kelimesi, Farsça “pend” (nasihat) ve “nâme” (kitap) kelimelerinden oluşmuş olup “nasihat kitabı” anlamına gelmektedir. Divan edebiyatında insanlara öğüt vermeyi, onları ahlaken olgunlaştırmayı, erdemli insan yapmayı amaçlayan eserlere verilen isimdir.
Pendnameler hem mensur hem de şiir şeklinde yazılabilir. Ancak daha çok mesnevi nazım şekliyle yazılır. Bu, takma adların anlaşılmasını kolaylaştırdı ve daha etkili hale getirdi.
Pendnameler genellikle tasavvuf ve ahlâk konularında yazılmıştır. Ancak bazı takma adlarda siyasi, sosyal ve felsefi konular da yer almaktadır.
Sarma adların özellikleri
Pendnamelerin temel özellikleri şunlardır:
Tavsiye vermeyi amaçlıyorlar. Pendnameler okuyucularına iyilik yapmayı, kötülükten kaçınmayı, ahlaki değerlere bağlı kalmayı ve erdemli bir hayat yaşamayı öğütler.
Geniş kitlelere hitap ediyorlar. Pendnameler genellikle sade bir dille yazılır. Bu nedenle geniş kitleler tarafından anlaşılıp benimsenebilmektedir.
Didaktik bir üslup kullanıyorlar. Pendnameler okurlarını eğitmek ve yol göstermek amacıyla yazılmıştır. Bu nedenle didaktik bir üslup kullanırlar.
Hikâye, masal, fabl, atasözü, deyim gibi unsurları kullanırlar. Pendnameler okuyucunun dikkatini çekmek ve onlara daha etkili tavsiyelerde bulunmak amacıyla hikâye, masal, fabl, atasözü ve deyim gibi unsurları kullanır.
Sarma adların tarihsel gelişimi
Pendnâmeler ilk olarak İslamiyet’in yayıldığı ilk dönemlerde ortaya çıkmıştır. Bu dönemde yazılan pendnâmeler genellikle tasavvufî konular üzerine yazılmıştır.
Divan edebiyatında penslerin en önemli temsilcileri şunlardır:
Feriduddin Attar (1142-1229): “Mantıku’t-Tayr” (Kuşların Dili) adlı eseri pendnâme türünün en önemli eserlerinden biridir.
İmam Gazali (1058-1111): “İhyau Ulumiddin” (Din İlimlerinin Dirilişi) adlı eseri hem bir mansap hem de bir tasavvuf eseri olarak kabul edilir.
Mevlana Celaleddin-i Rumi (1207-1273): “Mesnevi” adlı eseri hem bir mansap hem de bir tasavvuf eseri olarak kabul edilir.
Yunus Emre (1240-1320): “Divan” adlı eseri hem tasavvufî hem de pendnâme unsurlarını bünyesinde barındıran bir eserdir.
Günümüzde takma adların önemi
Pendnameler günümüzde de önemini korumaktadır. Bu eserler insanlara iyilik yapmayı, kötülükten kaçınmayı, ahlaki değerlere bağlı kalmayı ve erdemli bir hayat yaşamayı öğütler.
Pendnâmeler özellikle gençlerin ve çocukların ahlaki gelişimleri açısından önemli bir kaynaktır. Bu çalışmalar gençlerin ve çocukların iyi insanlar olarak yetişmelerine yardımcı oluyor.
Ek ad örnekleri
Pendnâme türünde yazılan önemli eserlerden bazıları şunlardır:
Feriduddin Attar – “Mantıku’t-Tayr”
İmam Gazali – “İhyau Ulumiddin”
Mevlana Celaleddin-i Rumi – “Mesnevi”
Yunus Emre – “Divan”
Ahmet Eflâkî – “Menakıb-ı Hacı Bektaş-ı Veli”
Ahmed Yesevi – “Divan-ı Hikmet”
Nizami-i Gencevi – “Leyla ile Mecnun”
Şeyh Galib – “Beng ü Bade”
Çözüm
Pendâmeler, insanlara öğüt vermek ve onları ahlaken olgunlaştırmak amacıyla yazılmış önemli eserlerdir. Bu eserler hem geçmişte hem de günümüzde önemli bir yere sahiptir.
Bir yanıt bırakın