Demans Nedir?
Demans, beynin bilişsel işlevlerinde ilerleyici bozulma ile karakterize bir hastalıktır. Bilişsel işlevler arasında hafıza, düşünme, dil, muhakeme, karar verme, planlama, dikkat ve yönetici işlevler bulunur. Demans, bu işlevlerde bir kişinin günlük yaşamını ve aktivitelerini etkileyecek düzeyde bozulmaya neden olur.
Demans halk arasında senil demans olarak da bilinir. Demans, bir kişinin aklını kaybetmesi anlamına gelir. Demans bir hastalık değildir, ancak beyni etkileyen çeşitli bozuklukların neden olduğu bir dizi semptomu tanımlar.
Demans Türleri
Demans farklı nedenlerle ortaya çıkabilir. En yaygın demans türleri şunlardır:
Alzheimer hastalığı: Alzheimer hastalığı, bunama vakalarının yaklaşık %60’ını oluşturur. Alzheimer hastalığı, beyinde beta-amiloid plaklar ve tau proteinleri adı verilen anormal protein birikimlerini içerir. Bu birikim beyin hücrelerinin hasar görmesine ve ölmesine neden olur.
Vasküler demans: Vasküler demans, beyindeki kan damarlarının hasar görmesiyle oluşur. Bu hasar beyne giden kan akışını azaltır ve hücrelerin ölmesine neden olur. Vasküler demans, Alzheimer hastalığından sonra en yaygın ikinci demans türüdür.
Lewy cisimli şunu talep eder: Lewy cisimcikli demans, beyinde Lewy cisimcikleri adı verilen anormal protein birikintileri oluştuğunda ortaya çıkar. Lewy cisimcikleri hafıza, düşünme, hareket ve davranış dahil olmak üzere çeşitli beyin fonksiyonlarını etkileyebilir.
Frontotemporal istemler: Frontotemporal demans, beynin frontal ve parietal loblarını etkileyen bir grup hastalıktır. Bu hastalıklar kişilik değişikliklerine, dil bozukluklarına ve davranış sorunlarına neden olabilir.
Parkinson hastalığı demansı: Parkinson hastalığı, beyindeki dopamin üreten hücrelerin hasar görmesiyle karakterize bir hastalıktır. Parkinson hastalığı demansı, Parkinson hastalığının ileri evrelerinde ortaya çıkabilir.
Demans Belirtileri
Demans belirtileri hastalığın türüne ve ne kadar hızlı ilerlediğine bağlı olarak değişebilir. Genel olarak, demans belirtileri şunları içerir:
Amnezi: Hafıza kaybı, demans hastalarının en sık görülen şikayetidir. Hastalar yakın zamandaki olayları hatırlamakta zorluk çekerler.
Düşünme ve muhakemede zorluk: Hastalar yeni bilgileri öğrenmede, problem çözmede ve karar almada zorluk yaşarlar.
Konuşma ve dil bozuklukları: Hastalar kelimeleri hatırlamada, cümle kurmada ve konuşmada zorluk çekerler.
Yürüme ve denge sorunları: Hastalar yürümede, denge sağlamada ve günlük aktivitelerini yerine getirmede zorluk yaşarlar.
Kişilik değişiklikleri: Hastalarda kişilik değişiklikleri, duygusal dengesizlik ve davranış sorunları görülebilir.
Demans Tanısı
Demans, bir kişinin tıbbi geçmişi, fiziksel muayenesi ve nörolojik muayenesinin yanı sıra çeşitli testlere dayanarak teşhis edilir. Bu testler şunları içerir:
Zihinsel testler: Zekâ testleri, kişinin hafıza, düşünme, dil ve muhakeme gibi bilişsel işlevlerini değerlendirmek için kullanılır.
Görsel-uzaysal testler: Görsel-uzaysal testler, kişinin görsel algı ve uzaysal düşünme becerilerini değerlendirmek için kullanılır.
Laboratuvar testleri: Demansa neden olabilecek altta yatan bir tıbbi durumun olup olmadığını belirlemek için laboratuvar testleri kullanılır.
Demans Tedavisi
Demans için henüz bir tedavi yoktur. Ancak, demanslı kişilerin yaşam kalitesini iyileştirmek ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak için bir dizi tedavi mevcuttur. Bu tedaviler şunları içerir:
İlaçlar: Demans hastalarına hafızayı, düşünmeyi ve davranışı iyileştirmeye yardımcı olabilecek çeşitli ilaçlar verilebilir.
Danışmanlık: Demans hastalarının ve ailelerinin başa çıkma becerileri geliştirmelerine yardımcı olmak için danışmanlık hizmetleri sunulabilir.
Destek grupları: Demans hastaları ve aileleri, demans hastası diğer kişiler ve aileleriyle deneyimlerini paylaşabilecekleri destek gruplarına katılabilirler.
Demans Önleme
Demans riskini azaltmak için alınabilecek bazı önlemler şunlardır:
Sağlıklı bir yaşam tarzını sürdürmek:
Bir yanıt bırakın