Asliye Hukuk Mahkemesi Nedir?
Asliye hukuk mahkemesi, Türkiye’deki yargı kolundaki hukuk mahkemelerinden biridir. Sulh hukuk mahkemeleriyle birlikte temel hukuk mahkemelerini oluştururlar. Her iki hukuk mahkemesi de bulundukları il veya ilçenin adını taşır.
Asliye hukuk mahkemelerinin görevi, davanın konusunun değeri ve miktarı ne olursa olsun, mülkiyet haklarına ilişkin davalar ile kişisel malvarlığına ilişkin davalara bakmaktır. Aksi kararlaştırılmadıkça, asliye hukuk mahkemesidir.
Mülkiyet Hakları
Mülkiyet hakları, bir kişinin mülkündeki çıkarlarını ifade eder. Bu hakları korumak için açılan davalara mülkiyet hakları davaları denir. Mülkiyet hakları davalarına örnekler şunlardır:
Alacak davaları, Kira davaları, Taşınmaz davaları, Tapu davaları, İcra davaları, İflas davaları, Taşınır davaları, Ticari davalar, Eser sözleşmesi davaları, Satış sözleşmesi davaları, Kira sözleşmesi davaları, İş sözleşmesi davaları, Taşıma sözleşmesi davaları
Kişisel Mülkiyetle İlgili Haklar
Kişisel varoluşla ilgili haklar, bir kişinin kişiliğiyle ilgili çıkarlarını ifade eder. Bu hakların korunması için açılan davalara kişisel varoluşla ilgili davalar denir. Kişisel varoluşla ilgili davalara örnekler şunlardır:
Vesayet davaları Miras davaları Nüfus davaları İsim davaları Soyadı davaları Evlat edinme davaları Boşanma davaları Velayet davaları Nafaka davaları Mal paylaşımı davaları
Asliye Hukuk Mahkemelerinin Yetki Alanı
Asliye hukuk mahkemelerinin yetkisi 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 2. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, dava konusu malvarlığına ilişkin davalar ile kişisel malvarlığına ilişkin davalarda, dava konusu malvarlığının değeri ve miktarı ne olursa olsun, aksi düzenlenmemişse görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir.
Ancak bazı davalar kanunda özel olarak düzenlenmiş olup bu davalara bakmak üzere başka mahkemeler görevlendirilmiştir. Örneğin tapu iptali ve tescil davaları, kadastro davaları, icra reddi tazminat davaları, tazminat davaları gibi davalar asliye hukuk mahkemelerinin görev alanına girmez. Bu davalara bakmakla görevli mahkemeler kanunda açıkça belirtilmiştir.
Asliye Hukuk Mahkemelerinin Kurulması
Asliye hukuk mahkemeleri il ve ilçelerde kurulur. Her il merkezinde en az bir asliye hukuk mahkemesi kurulur. İl merkezlerinde nüfus yoğunluğuna bağlı olarak birden fazla asliye hukuk mahkemesi kurulabilir. İlçelerde nüfus yoğunluğuna bağlı olarak asliye hukuk mahkemeleri kurulabilir ve asliye hukuk mahkemesinin görev ve yetkilerinin sulh hukuk mahkemelerine devredilmesi de mümkündür.
İlk derece hukuk mahkemeleri tek hâkimli veya çok hâkimli olarak kurulabilir. Tek hâkimli ilk derece hukuk mahkemeleri, davanın değerine bağlı olarak bir hukuk hâkimi veya bir hukuk hâkimi ve bilirkişi heyeti tarafından görülür. Çok hâkimli ilk derece hukuk mahkemeleri, ilk derece hukuk daireleri olarak kurulur ve davanın değerine bağlı olarak üç veya beş hâkimden oluşur.
Asliye Hukuk Mahkemelerinin İşleyişi
Asliye hukuk mahkemelerinde davalar Hukuk Muhakemeleri Kanunu hükümlerine göre görülür. Davacı, davanın konusunu, dayandığı hukuki sebepleri ve taleplerini dilekçesinde belirtir. Davalı, dilekçeyi aldıktan sonra 15 gün içinde cevap verir. Cevapta, davacının iddialara karşı savunması yapılır ve kendi talepleri belirtilir.
Dilekçe ve cevap dilekçesi sunulduktan sonra mahkeme, tarafların iddialarını ve savunmalarını dinlemek için duruşma yapar. Mahkeme gerekli görürse bilirkişi incelemesi emredebilir. Bilirkişi incelemesi tamamlandıktan sonra mahkeme kararını verir.
İlk Derece Hukuk Mahkemelerinin Kararları
Asliye hukuk mahkemelerinin kararları kesin kararlardır. Kesin kararlara karşı istinaf veya temyiz hakkı açıktır.
İlk Derece Hukuk Mahkemelerinin Önemi
Asliye hukuk mahkemeleri, özel hukuk uyuşmazlıklarına bakmakla görevli temel hukuk mahkemeleridir.
Bir yanıt bırakın