4857 Sayılı Iş Kanunu Nedir 2024-2025 Güncel Bilimsel Bilgiler – Sözlük Anlamı Ne?

4857 Sayılı İş Kanunu Nedir?

4857 sayılı İş Kanunu, 22 Mayıs 2003 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren, Türkiye’de işçi-işveren ilişkilerini düzenleyen temel yasadır. Yasa, işverenlerin ve bir iş sözleşmesi kapsamında çalıştırılan çalışanların çalışma koşulları ve çalışma ortamı ile ilgili hak ve sorumluluklarını düzenler.

Kanunun Amacı

Kanunun amacı, işverenlerin ve bir iş sözleşmesi kapsamında istihdam edilen çalışanların çalışma koşulları ve çalışma ortamı ile ilgili hak ve sorumluluklarını düzenlemektir. Bu bağlamda, kanun aşağıdaki konuları düzenler:

İş sözleşmesi İşverenin hak ve yükümlülükleri Çalışanın hak ve yükümlülükleri Çalışma saatleri ve tatiller Ücret İş sağlığı ve güvenliği İşverenin ve çalışanın sorumlulukları İş sözleşmesinin feshi

Kanun Kapsamı

Kanun, 4 üncü maddede yer alan istisnalar dışında kalan tüm işyerlerine uygulanır. İşyerlerinin faaliyet konuları ne olursa olsun, bu işyerlerinde çalışan işçiler, işverenler ve işveren vekilleri kanun hükümlerine tabidir.

İstihdam Sözleşmesi

Hukukun temelini oluşturan iş sözleşmesi, çalışan ile işveren arasında yapılan, çalışanın işi yapmayı, işverenin de ücret ödemeyi üstlendiği bir sözleşmedir. İş sözleşmesi yazılı veya sözlü olarak yapılabilir. Ancak süresi bir yıl veya daha fazla olan iş sözleşmelerinin yazılı olarak yapılması zorunludur.

Çalışanın yapacağı iş, işyerinin adresi, çalışma saatleri, ücreti ve diğer çalışma koşulları iş sözleşmesinde belirtilmelidir. İş sözleşmesinde yer almayan hususlar işverenin çalışana yazılı olarak bildirmesi halinde geçerlidir.

İşverenin Hak ve Yükümlülükleri

İşveren, çalışanı iş sözleşmesine uygun olarak işe almakla yükümlüdür. İşverenin çalışana karşı temel hak ve yükümlülükleri şunlardır:

İşçiyi iş sözleşmesine uygun olarak işe almak İşçinin ücretini zamanında ve eksiksiz ödemek İşçinin çalışma koşullarını güvenli hale getirmek İşçinin sosyal güvenlik haklarını sağlamak

İşçinin Hak ve Yükümlülükleri

İşçi, iş sözleşmesine uygun olarak çalışmakla yükümlüdür. İşçinin işverene karşı temel hak ve yükümlülükleri şunlardır:

İş sözleşmesine uygun çalışmak İşverenin talimatlarına uymak İşyerinde iş güvenliği kurallarına uymak İşverene karşı sadakat borcuna bağlı olmak

Çalışma Saatleri ve Tatiller

İşçiler haftada 45 saatten fazla çalıştırılamazlar. Çalışma saatleri günde en fazla 10 saat olarak belirlenir. Ancak bu süre işverenin talebi ve işçinin yazılı onayı ile 12 saate kadar uzatılabilir.

Çalışanlara her yıl en az 14 gün yıllık ücretli izin verilir. Yıllık ücretli izin, çalışanın fiilen çalıştığı zamana göre hesaplanır. Çalışan, işverenin izniyle yıllık ücretli iznini istediği zaman kullanabilir.

Ücret

Ücret, bir çalışanın bir işverenden iş yapması karşılığında aldığı para ve diğer maddi menfaatlerdir. Ücretler, bir çalışanın bir iş yerinde çalıştığı süreye, iş yerinde yaptığı işe ve çalışanın niteliklerine göre belirlenir.

İşçinin ücreti en az ayda bir ödenir. Ücret işçiye nakit olarak veya başka bir şekilde ödenebilir.

İş Sağlığı ve Güvenliği

İşveren, işyerinde iş sağlığı ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. İşveren, işyerinde iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınması için gerekli tüm önlemleri almak ve araçları sağlamakla yükümlüdür.

İşçi, işverenin iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin talimatlarına da uymakla yükümlüdür. İşçi, işyerinde iş güvenliği kurallarına uymalıdır.

İşverenlerin ve Çalışanların Sorumlulukları

İşveren, çalışanın iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde uğradığı zararı tazmin etmekle yükümlüdür. Çalışan da, iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde işverenin uğradığı zararı tazmin etmekle yükümlüdür.

İş Sözleşmesinin Feshi

İş sözleşmesi, işçinin veya işverenin haklı sebeple sözleşmeyi feshetme hakkıdır,