Glukagon Nedir?
Glukagon, pankreasın alfa hücreleri tarafından üretilen ve kan şekeri seviyelerini yükselten bir hormondur. İnsülinin tam tersi olarak çalışır. İnsülin kan şekeri seviyelerini düşürürken, glukagon kan şekeri seviyelerini yükseltir.
Glucagon, kan şekeri seviyeleri düşük olduğunda (hipoglisemi) salgılanır. Bu, oruç tutmanın, egzersizin, stresin veya insülin tedavisinin bir yan etkisi olarak ortaya çıkabilir. Glucagon, karaciğerde depolanan glikojenin parçalanmasına ve kana salınmasına neden olur. Bu, kan şekeri seviyelerini artırır.
Glukagonun diğer fonksiyonları şunlardır:
Kaslardaki glikojen depolarının parçalanmasına neden olur. Yağ hücrelerindeki trigliseritlerin parçalanmasına neden olur. Proteinlerin parçalanmasına neden olur.
Glukagonun Yapısı ve Sentezi
Glukagon, 29 amino asitten oluşan tek zincirli bir polipeptit hormondur. Pankreasın alfa hücrelerinde sentezlenir. Alfa hücreleri, pankreasın Langerhans adacıkları adı verilen yapılarında bulunur.
Glukagon sentezi kan şekeri seviyeleri tarafından düzenlenir. Kan şekeri seviyeleri düştüğünde, alfa hücreleri glukagon sentezini uyarır. Bu uyarım ayrıca pankreasın beta hücreleri tarafından salgılanan insülin hormonu tarafından da sağlanır.
Glukagon salgılanması
Glukagon salınımı kan şekeri düzeyine, açlık durumuna, egzersiz durumuna, strese ve bazı hormonlara bağlı olarak değişir.
Kan şekeri seviyesi: Kan şekeri seviyesi düştüğünde glukagon salgısı artar.
Açlık durumu: Açlık durumunda glukagon salgısı artar.
Egzersiz durumu: Egzersiz sırasında glukagon salgısı artar.
Stres: Stres durumlarında glukagon salgısı artar.
Hormonlar: Glukokortikoidler glukagon salgısını uyarır.
Glucagon’un Etkileri
Glukagonun etkileri karaciğer, kaslar ve yağ hücrelerinde görülür.
Karaciğerde:
Glikojen depolarından glikoz salınımını sağlar. Glikojen sentezinden sorumlu enzimlerin aktivitesini engeller.
Kaslarda:
Glikojen depolarından glikoz salınımını sağlar. Glikojen sentezinden sorumlu enzimlerin aktivitesini engeller.
Yağ hücrelerinde:
Trigliseridlerin parçalanmasını (lipoliz) sağlar. Yağ asitlerinin ve keton cisimlerinin salınımını sağlar.
Glucagon’un Klinik Önemi
Glucagon, diyabet tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. İnsülin tedavisi gören diyabet hastalarında, hipoglisemi durumunda kan şekeri seviyelerini artırmak için glukagon uygulanır.
Glucagon ayrıca bazı cerrahi operasyonlarda ve anestezi sırasında kullanılır. Bu durumlarda, düşük kan şekeri seviyeleri riski yüksektir. Glucagon, kan şekeri seviyelerini korumaya çalışmak için uygulanır.
Glucagon ayrıca bazı kanser türlerinin tedavisinde de araştırılmaktadır. Örneğin, karaciğer kanserinde, glukagonun kanser hücrelerinin büyümesini ve yayılmasını önlediği gösterilmiştir.
Glucagon’un Yan Etkileri
Glukagonun yan etkileri genellikle hafif ve kısa sürelidir. Yan etkiler şunlardır:
Baş ağrısı Mide bulantısı Kusma Mide bulantısı Düşük tansiyon Kalp çarpıntısı
Glukagon gebe ve emziren kadınlarda dikkatli kullanılmalıdır.
Bir yanıt bırakın