Öncelik Hakkı Nedir?
Rüçhan hakkı, anonim şirketlerde mevcut ortakların, şirketin yeni çıkarılacak hisse senetlerini, mevcut hisselerinin sermayeye oranına göre satın alma hakkıdır. Bu hak, Türk Ticaret Kanunu’nun 461. maddesinde düzenlenmiştir.
Rüçhan hakkının amacı, mevcut ortakların şirketteki pay sermayelerini korumalarını sağlamaktır. Örneğin, bir şirketin sermayesi 10 milyon TL ise ve bu sermayeyi temsil eden pay sayısı 100.000 ise, her payın değeri 100 TL’dir. Şirket sermayesini 20 milyon TL’ye çıkarmaya karar verirse, mevcut ortaklara her pay için 10 TL’lik rüçhan hakkı verir. Bu durumda, her ortak, mevcut paylarının sermayesi oranında yeni çıkarılan 10 milyon TL’lik payın 1 milyon TL’sini satın alma hakkına sahiptir.
Ödenmiş sermaye artışlarında öncelik hakkı geçerlidir. Ödenmiş sermaye artışı, şirketin nakit olarak yaptığı bir artıştır. Karşılıksız sermaye artışında şirket sermayesini ayni olarak artırır. Karşılıksız sermaye artışlarında öncelik hakkı yoktur.
Ön Alım Haklarının Kullanımı
Rüçhan hakkı, şirketin sermaye artırımının ilanından itibaren belirlenecek bir süre içinde kullanılabilir. Bu süre şirket genel kurulunca belirlenir ve en az 15 gündür.
Rüçhan hakkı, şirketin pay senedindeki yeni pay satın alma kuponunun kullanılması suretiyle kullanılır. Rüçhan hakkı kuponları şirketin pay senediyle birlikte dağıtılır.
Rüçhan hakkının kullanılabilmesi için hissedarın şirkete dilekçe ile başvurması gerekmektedir. Dilekçede kullanılacak rüçhan hakkının miktarı belirtilmelidir.
Önalım hakkı süresi içinde kullanılmazsa bu hak düşer. Bu durumda yeni çıkarılan hisse senetleri, önalım hakkı olmayan kişi veya şirketlere satılabilir.
Önalım Hakkının Değeri
Rüçhan hakkının değeri, şirket tarafından çıkarılacak yeni payların bedeli üzerinden hesaplanır. Örneğin, bir şirket tarafından çıkarılacak yeni payların bedeli 100 TL ise, her bir ortağın rüçhan hakkının bedeli de 100 TL’dir.
Rüçhan hakkının değeri piyasa koşulları dikkate alınarak belirlenir. Örneğin, şirketin hisse senedi fiyatlarında bir artış rüçhan hakkının değerini artırabilir.
Ön Alım Haklarının İşlem Gördüğü Piyasalar
Rüçhan hakkı Borsa İstanbul’da işlem görebilir. Bu durumda rüçhan hakkı kuponları hisse senedi olarak alınıp satılabilir.
Önleyici kuponlar borsada işlem görmeye başladığında, önleyici kuponun değeri piyasa koşulları dikkate alınarak belirlenir. Örneğin, şirketin hisse senedi fiyatlarında bir artış, önleyici kuponların değerini artırabilir.
Ön Alım Haklarının Avantajları
Rüçhan hakkı mevcut hissedarlara aşağıdaki avantajları sağlar:
Şirket sermaye oranını koruma imkânı Yeni çıkarılan hisse senetlerinin bedelini iskontolu alma imkânı Şirket yönetiminde söz sahibi olma imkânı
Ön Alım Haklarının Dezavantajları
Rüçhan hakkının bazı dezavantajları da vardır:
Ön alım hakkı kullanılmazsa, yeni ihraç edilen hisseleri satın alma hakkı kaybedilir. Ön alım hakkının kullanılması, mevcut hissedarlardan nakit ödemelerle sonuçlanabilir.
Çözüm
Rüçhan hakkı, anonim şirketlerde mevcut hissedarlar için önemli bir haktır. Bu hak, mevcut hissedarların şirketteki sermaye oranlarını korumalarına ve şirketin yönetiminde söz sahibi olmalarına yardımcı olur.
Bir yanıt bırakın