Mustazat nedir?
Müstezat, divan edebiyatında kullanılan bir nazım biçimidir. Kelime anlamı “artmış, çoğalmış”tır. Bir gazelin her beyitine kısa bir mısra eklenerek oluşturulur. Bu kısa mısraların ölçüsü, gazelin beyitlerinin ölçüsüyle aynıdır. Müstezat, bir gazel türüdür. Bu nedenle gazellerde işlenen konular mütezatlarda da işlenir. Aşk, tabiat, tasavvuf ve tarih gibi konular müstezatlarda sıklıkla işlenir. Müstezat, divan edebiyatında 15. yüzyılda kullanılmaya başlanmıştır. Bu dönemde çoğu Ali Sir Nevai Tarafından kullanıldı. Nevai, müstezat türünde çok sayıda şiir yazmıştır.
Sonek Nasıl Yazılır?
Müstezat bir tür gazeldir. Bu nedenle gazel yazım kurallarına uyulur. Müstezatlarda kullanılan ölçüler aynı zamanda gazellerde de kullanılan ölçülerdir. Müstezat yazabilmek için öncelikle gazel yazılması gerekir. Bu gazelin beyitleri belirlendikten sonra her beyitin sonuna kısa bir satır eklenir. Bu kısa satırların ölçüsü gazelin beyitlerinin ölçüsüyle aynı olmalıdır. Müstezat yazarken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar şunlardır: Müstezattaki kısa satırlar gazelin beyitlerine uygun olmalıdır. Müstezattaki kısa çizgiler gazelin ana fikrini desteklemelidir. Müstezattaki kısa dizeler gazelin ahengini bozmamalıdır.
Borç Türleri
Müstezatlar kullanıldıkları ölçülere göre farklı türlere ayrılmaktadır. En yaygın kullanılan katkı maddeleri türleri şunlardır:
Müstezat-ı Südasiye: Mustezat-i Südasiye’de gazelin beyitleri “mefaîlün/mefaîlün/mefaîlün/mefaîlün” kalıbında yazılmıştır. Kısa mısralar ise “mefaîlün/mefaîlün” kalıbında yazılmıştır.
Müstezat-ı Seb’asiye: Mustezat-ı seb’asiy’de gazelin beyitleri “mefaîlün/mefaîlün/mefaîlün/mefaîlün/mefaîlün/mefaîlün” kalıbıyla yazılmıştır. Kısa satırlar “mefaîlün/mefaîlün” kalıbıyla yazılmıştır.
Müstezat-ı Ziyadeli: Müstezat-ı fazlalis’te ise gazelin beyitlerine birden fazla kısa mısra eklenir.
Şikayet Örnekleri
Ali Sir NevaiBir örnek Müstezatları: **Müstezat-ı Südasiye** Yaz geldi, güller açtı, bahçeler şenlendi, gönüller sevinçle doldu, gönlümde yer ettin. **Müstezat-ı Seb’asiye** Güzelliğin, tatlılığın, Canım sen benim her şeyimsin, Sensiz dünya bana zindan, Gönlüm seninle canlanıyor. **Müstezat-ı Ziyadeli** Yaz geldi, güller açtı, bahçeler şenlendi, gönüller sevinçle doldu, gönlümde yer ettin. Güzelliğin, tatlılığın, Canım sen benim her şeyimsin, Sensiz dünya bana zindan, Gönlüm seninle canlanıyor. Ah keşke yanımda olsaydın, Bu güzellikleri beraber seyredebilseydik, Bu mutluluğu beraber paylaşabilseydik.
Müstezat’ın Önemi
Müstezat, divan edebiyatında önemli bir nazım şeklidir. Bir gazel türüdür ve gazellerde işlenen konular müstezatlarda da işlenir. Müstezat, divan edebiyatında birçok şair tarafından kullanılmıştır. Müstezat, divan edebiyatında kullanılan diğer nazım şekillerinden farklı olarak, beyitlerin arasına kısa dizeler eklenerek oluşturulur. Bu, müstezatı diğer nazım şekillerinden ayırır ve ona ayrı bir güzellik kazandırır.
Bir yanıt bırakın