Çölyak Hastalığı Nedir?
Çölyak hastalığı, buğday, arpa, çavdar ve yulaf gibi tahıllarda bulunan gluten adı verilen proteine karşı vücudun anormal bağışıklık tepkisi sonucu oluşan bir hastalıktır. Gluten, buğdayda bulunan gliadin, arpa ve çavdarda bulunan hordein ve yulafta bulunan avenin adlı proteinlerin bir karışımıdır. Çölyak hastalığı, ince bağırsak mukozasında hasara neden olur. Bu hasar, ince bağırsağın besinleri emmesini engeller. Bu nedenle çölyak hastaları, gluten içeren yiyecekleri tükettiklerinde çeşitli besin eksiklikleri yaşayabilirler.
Çölyak Hastalığının Nedenleri
Çölyak hastalığı hem genetik hem de çevresel faktörlerin neden olduğu bir hastalıktır. Çölyak hastalığı yüksek bir genetik aktarım oranına sahiptir. Çölyak hastalarının birinci derece akrabalarında çölyak hastalığı riski genel nüfusa göre yaklaşık 10 kat daha yüksektir. Çevresel faktörler de çölyak hastalığının gelişmesinde rol oynayabilir. Erken yaşta glüten içeren yiyeceklerin tüketilmesi çölyak hastalığı geliştirme riskini artırabilir. Ayrıca, belirli enfeksiyonlar ve stres gibi faktörler de çölyak hastalığının gelişmesini tetikleyebilir.
Çölyak Hastalığının Belirtileri
Çölyak hastalığının belirtileri hastalığın şiddetine ve süresine göre değişiklik gösterebilmektedir. Çölyak hastalığı erken yaşta ortaya çıkarsa belirtiler genellikle daha belirgin olur. Çölyak hastalığının başlıca belirtileri şunlardır: Kronik ishal Karın ağrısı Gaz Şişkinlik Kusma İştah kaybı Kilo kaybı Yorgunluk Deri döküntüleri (düğme şeklinde) Anemi Osteoporoz Diş çürüğü
Çölyak Hastalığının Tanısı
Çölyak hastalığının kesin tanısı ince bağırsak biyopsisi ile yapılır. İnce bağırsak biyopsisi ince bağırsaktan küçük bir parça alıp incelemeyi içerir. Çölyak hastalığını teşhis etmek için kullanılan diğer testler şunlardır: Kan testleri: Kan testleri çölyak hastalığını erken teşhis etmeye yardımcı olabilir. Kan testleri çölyak hastalığının en erken belirtilerinden biri olan anti-gliadin antikorlarını tespit edebilir. Genetik testler: Genetik testler çölyak hastalığının genetik aktarımını belirlemeye yardımcı olabilir.
Çölyak Hastalığının Tedavisi
Çölyak hastalığının tek tedavisi glütensiz diyettir. Glütensiz diyet, çölyak hastalığının neden olduğu ince bağırsak hasarını iyileştirir ve semptomları ortadan kaldırır. Glütensiz diyet, buğday, arpa, çavdar ve yulaf içeren tüm yiyecekleri hariç tutar. Glütensiz diyet uygulayan çölyak hastaları glütensiz yiyecekler tüketmelidir. Glütensiz yiyecekler bulmak için glütensiz pazarlara veya web sitelerine bakabilirsiniz.
Çölyak Hastalığının Komplikasyonları
Çölyak hastalığı tedavi edilmezse çeşitli komplikasyonlara neden olabilir. Bu komplikasyonlar şunlardır: Beslenme yetersizlikleri: Gluten içeren besinleri tüketemeyen çölyak hastaları çeşitli beslenme yetersizlikleri yaşayabilir. Bu eksiklikler büyüme ve gelişmeyi olumsuz yönde etkileyebilir. Osteoporoz: Glutensiz beslenme osteoporoz riskini azaltır. Ancak çölyak hastalarının osteoporoz riskini azaltmak için düzenli olarak kalsiyum ve D vitamini takviyesi almaları gerekir. Cilt hastalıkları: Çölyak hastalığı cilt hastalıklarına neden olabilir. Bu cilt hastalıkları sedef hastalığı, egzama ve ürtiker gibi hastalıklardır. Diğer otoimmün hastalıklar: Çölyak hastalığı olan kişilerin diğer otoimmün hastalıklara yakalanma riski daha yüksektir. Bu hastalıklar tiroid hastalığı, diyabet, tip 1 diyabet, lupus ve multipl skleroz gibi hastalıklardır.
Çölyak Hastalığını Önlemek
Çölyak hastalığının kesin bir önlenmesi yoktur. Ancak çölyak hastalığı riskini azaltmak için alınabilecek bazı önlemler vardır. Bu önlemler şunlardır: Çölyak hastalığı aile öyküsü olan kişiler glütensiz bir diyet uygulamalıdır Erken yaşta glüten içeren yiyeceklerden kaçınmak
Bir yanıt bırakın